9/9/2014
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ
XXI (21)
ΠΩΣ ΠΗΡΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΤΟ PISAURUM
Όταν ήταν αρχηγός ο Βρέννος,
οι Γαλάτες, αφού κατατρόπωσαν τις
λεγεώνες των Ρωμαίων κοντά στον Αλία ποταμό, κατέστρεψαν εντελώς τη Ρώμη
εκτός από το Καπιτώλιο, για το οποίο δέχτηκαν σαν αντάλλαγμα τεράστιο χρηματικό
ποσό. Τότε ο Κάμιλλος, ο οποίος είχε παραμείνει εξόριστος για πολύ καιρό στην
Αρδέα εξαιτίας της λείας από τους Βηίους, η οποία δεν μοιράστηκε ακριβοδίκαια,
αν και ήταν απών αναγορεύτηκε δικτάτορας˙ αυτός ακολούθησε (καταδίωξε) τους
Γαλάτες που ήδη έφευγαν˙ αφού τους εξολόθρευσε, πήρε πίσω όλο το χρυσάφι.
Επειδή αυτό ζυγίστηκε εκεί, έδωσε το όνομά του στην πολιτεία: ονομάζεται δηλαδή
Πίσαυρο, γιατί εκεί ζυγίστηκε το χρυσάφι. Μετά από αυτή την πράξη επέστρεψε
στην εξορία, απ’ όπου όμως, αφού τον
παρακάλεσαν, γύρισε πίσω.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Βrennus-I (αρσενικό
β΄)
|
Βρέννος
|
Dux, ducis (αρσεν και
θηλυκό γ΄)
|
Αρχηγός-στρατηγός
|
Gallus-I (αρσενικό β΄)
|
Ο Γαλάτης
|
Apud (πρόθεση)+Αιτιατική
(τοπικά πλησίον)
|
Κοντά
|
Allia-ae (αρσενικό α΄)
|
Αλίας
|
Flumen-inis (ουδέτερο γ΄)
|
Ο ποταμός
|
Deleo,delevi, deletum, delere (2)
|
Καταστρέφω
|
Legio-onis (θηλυκό γ΄)
|
Λεγεώνα
|
Romani-orum (αρσενικό β΄)
|
Οι Ρωμαίοι
|
Everto, everti, eversum, evertere(3)
|
Καταστρέφω εντελώς
|
Urbs-is (θηλυκό γ΄)
|
Η πόλη
|
Roma-ae (θηλυκό α΄)
|
Η Ρώμη
|
Praeter πρόθεση+αιτιατική
|
Εκτός
|
Capitolium-ii/-i (ουδέτερο β΄)
|
Καπιτώλιο
|
Pro πρόθεση + αφαιρετική
|
Σαν αντάλλαγμα
|
Qui, quae, quod (αναφορική αντωνυμία)
|
Ο οποίος
|
Immensus-a-um (επίθετο β΄)
|
Τεράστιος
|
Pecunia-ae (θηλυκό α΄)
|
Τα χρήματα
|
Accipio, accepi, acceptum, accipere(3)
|
Δέχομαι
|
Tum (χρονικό επίρρημα)
|
Τότε
|
Camillus-i (αρσενικό β΄)
|
Ο Κάμιλλος
|
Για πολύ
|
|
Ardea-ae (θηλυκό α΄)
|
Αρδέα
|
In πρόθεση+αφαιρετική
(στλαση σε τόπο)
|
Σε…
|
Exilium-ii/-i
(ουδέτερο β’)
|
Εξορία
|
Propter πρόθεση
+αιτιατική (εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο)
|
Εξαιτίας
|
Veientanus-a-um(επίθετο
β’)
|
Ο των Βηίων
|
Praeda-ae(ουδέτερο α’)
|
Λεία
|
Aequus-a-um(επίθετο β’)
|
Ίσος,δίκαιος
|
Ius, iuris(ουδέτερο γ’)
|
Το δίκαιο
|
Aequo iure
|
Ακριβοδίκαια
|
Divido-divisi-divisum-dividere(3)
|
Μοιράζω
|
Absens μετοχή ενεστώτα
του ρήματος absum
|
Απουσιάζω
|
Dictator-oris(αρσενικό γ’)
|
Δικτάτορας,αρχιστράτηγος
|
Fio-factus sum, fieri (ανώμαλο ρήμα)
|
Γίνομαι
|
Iam χρονικό επίρρημα
|
Ήδη,πια
|
Abeo, abi(v)I, abitum, abire(4)
|
Φεύγω
|
Sequor, secutus sum, sequi(αποθετικό 3)
|
Ακολουθώ
|
Interimo, interemi, interemptum, interimere(3)
|
Εξολοθρεύω
|
Aurum-i(ουδέτερο β’)
|
Χρυσάφι
|
Omnis-is-e(επίθετο γ’)
|
Όλος
|
Recipio-recepi-receptum, recipere(3-15 σε -io)
|
Επανακτώ
|
Illic(τοπικό επίρρημα)
|
Εκεί
|
Appendo, appendi, appensum, appendere(3)
|
Ζυγίζω
|
Civitas-atis(θηλυκό γ’)
Γενική πληθυντικού σε –ium & -um
|
Πολιτεία
|
Nomen-inis(ουδέτερο γ’)
|
Όνομα
|
Do, dedi, datum, dare(1)
|
Δίνω
|
Δηλαδή
|
|
Pisaurum-i(ουδέτερο β’)
|
Πίσαυρο
|
Dico, dixi, dictum, dicere(3)
|
Λέγω, καλώ, ονομάζω
|
Quod(αιτιολογικός
σύνδεσμος,εισάγει δευ/σες αιτιολογικές προτάσεις )
|
Επειδή
|
Penso, pensavi, pensatum, pensare(1)
Θαμιστικό του ρήματος pendo
|
Ζυγίζω
|
Factum-i(ουδέτερο β’)
|
Πράξη
|
Redeo, redi(v)i, reditum, redire(4)
|
Επιστρέφω
|
Unde(αναφορικό τοπικό
επίρρημα)
|
Απ’ όπου
|
Tamen(αντιθετικός
σύνδεσμος)
|
Όμως
|
Rogo,rogavi, rogatum, rogare(1)
|
Παρακαλώ
|
Revertor, reverti(reversus sum), reverti(ημιαποθετικό & αποθετικό 3)
|
Επιστρέφω
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
|
||||||||||||
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
|
XXIII (23)
ΕΝΑΣ ΥΠΕΡΟΧΟΣ
ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ήταν άρρωστος ο Καικίνας Παίτος, ο σύζυγος της Αρρίας˙
ασθενούσε και ο γιος (τους). Ο γιος πέθανε. Αυτόν η Αρρία έτσι κήδευσε ώστε να
αγνοείται από το σύζυγο˙ όχι μόνο αυτό, αλλά όταν εκείνη έμπαινε στην
κρεβατοκάμαρα του συζύγου, προσποιόταν ότι ο γιος ζούσε και στο σύζυγο που πολύ
συχνά τη ρωτούσε τι έκανε το παιδί απαντούσε: «κοιμήθηκε καλά, πρόθυμα πήρε την
τροφή». Έπειτα, όταν τα δάκρυά της, που για πολύ ήταν συγκρατημένα, νικούσαν
και ξέσπαγαν, έβγαινε έξω˙ τότε παραδινόταν στη θλίψη και μετά από λίγο με
στεγνά μάτια ξαναγύριζε. Ο Σκριβωνιανός είχε στασιάσει στην Ιλλυρία ενάντια
στον Κλαύδιο˙ ο Παίτος είχε πάει με το μέρος του, και μετά το φόνο του
Σκριβωνιανού, στην Ρώμη τον οδηγούσαν σιδηροδέσμιο. Επρόκειτο να ανέβει στο
πλοίο˙ η Αρρία στους στρατιώτες παρακαλούσε να επιβιβαστεί μαζί του. Δεν το
πέτυχε˙ νοίκιασε (ένα) ψαροκάικο και το
μεγάλο πλοίο ακολούθησε.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
|
|||||||||
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
|
|||||||||
|
|||||||||
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
|
|||||||||
|
XXIV(24)
ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ
Όταν ο Πόπλιος Κορνήλιος Νασικάς
πήγε στον Έννιο τον ποιητή και η υπηρέτρια είπε σ’ αυτόν
, που από
την πόρτα ζητούσε
τον Έννιο ότι
εκείνος δεν ήταν
σπίτι , ο Νασικάς
κατάλαβε ότι εκείνη
είπε αυτό με
διαταγή του αφεντικού
της και ότι
εκείνος ήταν μέσα . Μάθε τώρα τι έκανε αργότερα ο Νασικάς . Λίγες μέρες
αργότερα , όταν ο Έννιος ήρθε στο Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα , ο
Νασικάς αναφώνησε ότι δεν ήταν στο σπίτι , αν και ήταν στο σπίτι . Τότε ο Έννιος επειδή αγανάκτησε
που ο Νασικάς έλεγε ψέματα τόσο φανερά, είπε :« Τι λες ; Δεν γνωρίζω τη φωνή
σου ;». Μήπως θέλεις να μάθεις τι απάντησε ο Νασικάς ; « Είσαι άνθρωπος
αναιδής. Εγώ όταν σε ζητούσα, πίστεψα την υπηρέτριά σου ότι δεν ήσουν στο σπίτι
, εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;»
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ ΕΝΟΣ ΨΕΥΤΗ
Όταν ο Πόπλιος Κορνήλιος Νασικάς
πήγε στον Έννιο τον ποιητή και η υπηρέτρια είπε σ’ αυτόν
, που από
την πόρτα ζητούσε
τον Έννιο ότι
εκείνος δεν ήταν
σπίτι , ο Νασικάς
κατάλαβε ότι εκείνη
είπε αυτό με
διαταγή του αφεντικού
της και ότι
εκείνος ήταν μέσα . Μάθε τώρα τι έκανε αργότερα ο Νασικάς . Λίγες μέρες
αργότερα , όταν ο Έννιος ήρθε στο Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα , ο
Νασικάς αναφώνησε ότι δεν ήταν στο σπίτι , αν και ήταν στο σπίτι . Τότε ο Έννιος επειδή αγανάκτησε
που ο Νασικάς έλεγε ψέματα τόσο φανερά, είπε :« Τι λες ; Δεν γνωρίζω τη φωνή
σου ;». Μήπως θέλεις να μάθεις τι απάντησε ο Νασικάς ; « Είσαι άνθρωπος
αναιδής. Εγώ όταν σε ζητούσα, πίστεψα την υπηρέτριά σου ότι δεν ήσουν στο σπίτι
, εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;»
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Poeta-ae αρσ.α'
|
Ποιητής |
Venio-veni-ventum-venire(4) |
Έρχομαι |
Ostium-ii/-i ουδ.β'
|
Πόρτα |
Quaero-quaesivi-quaesitum-quaerere(3) |
Ζητώ, ρωτώ να μάθω |
Ancilla-ae θηλ.α'
|
Υπηρέτρια |
Dico-dixi-dictum-dicere(3) |
Λέω |
Sentio-sensi-sensum-sentire(4) |
Αντιλαμβάνομαι |
Dominus-i(αρσ. β'')
|
Κύριος |
Iubeo-iussi-iussum-iubere(2) |
Διατάζω |
Iussus-us
αρσ δ'
|
Διαταγή |
Intus τοπικό επίρρημα |
Εντός |
Accipio-accepi-acceptum-accipere(3/15-io) |
Μαθαίνω |
Nunc χρονικό επίρρημα
|
Τώρα |
Postea χρονικό επίρρημα
|
Έπειτα |
Facio-feci-factum-facere(3/15-io) |
Κάνω |
Paucus-a-um
επίθετο β'
|
λίγος |
Ianua-ae θηλ.α'
|
Πόρτα |
Exclamo(1) |
Φωνάζω |
Etsi εναντιωματικός σύνδεσμος
|
Αν και |
Indignatus-a-aum μτχ πρκ
|
Αγανακτισμένος |
Aperte τροπικό επίρρημα
|
Φανερά |
Domus-us θηλ δ'
|
Σπίτι |
Tum χρονικό επίρρημα
|
Τότε |
Mentior-mentitus
sum- mentiri(αποθετικό 4)
|
Ψεύδομαι |
|
|
Inquit<inquam
ελλειπτικό ρήμα
|
Λέω |
Cognosco-cognovi-cognitum-cognoscere(3) |
Γνωρίζω |
Vox-vocis θηλ γ'
|
Φωνή |
Tuus-a-um κτητική αντωνυμία
|
Δικός σου -δική σου-δικό τσου |
Volo-volui-.......-velleScio-scivi-scitum-scire(4) |
Θέλω |
Respondeo-respondi-responsum-respondere(3) |
Απαντώ |
Homo-hominis αρσ.γ'
|
Άνδρας |
Impudens-impudentis |
Αναιδής |
Credo-credidi-creditum-credere(3) |
Πιστεύω |
Ego προσωπική αντωνυμία α'
προσώπου
|
Εγώ |
Ipse-a-um δεικτική αντωνυμία
|
Ίδιος-α-ο |
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ |
|||||||||
|
|||||||||
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
|
|||||||||
|
XXV(25)
ΠΩΣ ΕΝΑ ΣΥΚΟ ΣΤΑΘΗΚΕ ΑΦΟΡΜΗ
ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ Η ΚΑΡΧΗΔΟΝΑ
Κάποια μέρα ο Κάτωνας έφερε στο Βουλευτήριο ένα πρώιμο σύκο
από την Καρχηδόνα και δείχνοντάς το στους Συγκλητικούς, είπε: «Σας ρωτώ, πότε
νομίζετε ότι αυτό το σύκο κόπηκε από το δέντρο». Όταν όλοι απάντησαν ότι ήταν
φρέσκο, είπε: «Κι όμως , μάθετε ότι κόπηκε στην Καρχηδόνα πριν τρεις μέρες.
Τόσο κοντά στα τείχη έχουμε τον εχθρό! Φυλαχτείτε λοιπόν από τον κίνδυνο,
προστατέψτε την πατρίδα. Μην έχετε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της πόλης.
Αποβάλετε την αυτοπεποίθηση , που είναι υπερβολική σε σας. Μην πιστέψετε ότι θα
ενδιαφερθεί κανείς για την πατρίδα , εάν εσείς οι ίδιοι δεν φροντίσετε γι’
αυτήν. Θυμηθείτε ότι κάποτε η πατρίδα βρέθηκε στον έσχατο κίνδυνο! Κι αμέσως
ξέσπασε ο τρίτος Καρχηδονιακός πόλεμος , κατά τον οποίο καταστράφηκε η
Καρχηδόνα.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ
|
1.
noli(β'ενικό)
/ nolite (β'πληθυντικό) +
απαρέμφατο ενεστώτα
|
2.
ne + υποτακτική
παρακειμένου
|
ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ
ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ:
Με τα ρήματα confido,compleo,adficio
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΝΕΣΤΩΤΑ:
ΠΡΟΣΟΧΗ
ΣΤΑ:
· facio→(faci-e→face) fac
·
κατ'αναλογία προς το facio
σχηματίζουν την προστακτική χωρίς το τελικό e:
1. dico→dic
2. duco→duc
3. fero→fer
·
Τα σύνθετα των παραπάνω ρημάτων σχηματίζουν το β'
ενικό προστακτικής επίσης χωρίς το e
π.χ. praedico→praedic
Όμως, τα σύνθετα του facio, τα οποία μετατρέπουν εν συνθέσει το -a του θέματος σε -i,
διατηρούν το τελικό e στο β' ενικό προστακτικής ενεστώτα.
π.χ. conficio→confice
|
ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ:
Ονομάζονται τα ρήματα που έχουν
αποθέσει-αποβάλει την ενεργητική φωνή και κλίνονται αποκλειστικά στη μέση.
Μολονότι είναι μέσης φωνής έχουν ενεργητική ή ουδέτερη διάθεση και δανείζονται από την ενεργητική
τους παρακάτω τύπους:
1. ΣΟΥΠΙΝΟ
|
2. ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ
|
3. ΜΕΤΟΧΗ
ΕΝΕΣΤΩΤΑ
|
4. ΜΕΤΟΧΗ
ΜΕΛΛΟΝΤΑ
|
5. ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ
ΜΕΛΛΟΝΤΑ
|
6. ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΜΕΛΛΟΝΤΑ
|
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ:
ΕΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝΟΜ. nemo nulli
ΓΕΝ. nullius nullorum
ΔΟΤ. nemini nullis
AIT. neminem nullos
ΚΛΗΤ.--------------------- -----------------------
ΑΦΑΙΡ. nullo nullis
XXVII (27)
ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΩΡΙΜΑΖΕΙ ΟΠΩΣ ΟΙ ΚΑΡΠΟΙ
Όταν ο Άκκιος ήρθε από τη
Ρώμη στον Τάραντα, όπου ο Πακούβιος είχε αποσυρθεί σε μεγάλη ήδη ηλικία,
κατέλυσε στο σπίτι του. Ο Άκκιος , που ήταν πολύ μικρότερος στην ηλικία, διάβασε
σ’ αυτόν, που το επιθυμούσε, την τραγωδία του , της οποίας το όνομα είναι “Ατρέας”.
Τότε ο Πακούβιος είπε, ότι , όσα είχε γράψει, ήταν βέβαια ηχηρά και μεγαλόπρεπα
, αλλά όμως του φαίνονταν κάπως τραχιά και στυφά.
“ Έτσι είναι” είπε ο
Άκκιος “όπως τα λες”· κι ούτε βέβαια
μετανιώνω γι’ αυτό· γιατί, αυτά που θα
γράψω αργότερα, ελπίζω πως θα είναι καλύτερα . Λένε, αλήθεια, ότι αυτό που
συμβαίνει με τους καρπούς , το ίδιο συμβαίνει και με το πνεύμα: αυτοί που
γεννιούνται σκληροί και πικροί, γίνονται μετά γινωμένοι και ευχάριστοι, όσοι
όμως βγαίνουν απ’ την αρχή μαραμένοι και μαλακοί , αργότερα δεν ωριμάζουν, αλλά
σαπίζουν.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Cum ιστορικός-διηγηματικός + υποτακτική παρατατικού/υπερσυντελίκου
|
Όταν
|
Ex+αφαιρετική
|
Από
|
Quidem τροπικό επίρρημα
|
Βέβαια
|
Sane βεβαιωτικό επίρρημα
|
Βέβαια
|
Deinceps χρονικό επίρρημα
|
Αργότερα,
στη συνέχεια
|
Statim χρονικό επίρρημα
|
Από
την αρχή
|
Mox χρονικό επίρρημα
|
Μετά
από λίγο
|
Ubi αναφορικό τοπικό επίρρημα
|
Όπου
|
ΡΗΜΑΤΑ
|
|
Venio-veni-ventum-venire (4)
|
Έρχομαι,φτάνω
|
Recedo-recessi-recessum-recedere(3)
|
Αποσύρομαι,
καταφεύγω
|
Deverto-deverti-deversum-devertere
(3) και ημιαποθετικό (3) devertor-deverti-deverti
|
Καταλύω
|
Desidero (3)
|
Επιθυμώ
|
Lego-legi-lectum-legere (3)
|
Διαβάζω
|
Scribo-scripsi-scriptum-scribere (3)
|
Γράφω
|
Videor-visus
sum-videri (2)
+ δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου
+ ειδικό απαρέμφατο |
Φαίνομαι
|
Inquam ελλειπτικό
|
Λέω
|
Paenitet-paenituit-……-paenitere
(απρόσωπο
2/ εδώ προσωπικό)
|
Μετανιώνω
|
Spero (1)
|
Ελπίζω
|
Aio ελλειπτικό
|
Λέω
|
Fio-factus sum- fieri
(παθητικό του facio)
|
γίνομαι
|
Nascor-natus sum-nasci
(αποθετικό 3)
ΜΕΤΟΧΗ ΜΕΛΛΟΝΤΑ: nasciturus-a-um***
|
Γεννιέμαι
|
Gigno-genui-genitum-gignere
(3)
|
Γεννώ
|
ΕΠΙΘΕΤΑ
Β’ ΚΛΙΣΗΣ
|
|
Sonorus-a-um
|
Ηχηρός
|
Durus-a-um
|
Σκληρός
|
Acerbus-a-um
|
Στυφός
|
Bonus-a-um
|
Καλός,
αγαθός
|
Iucundus-a-um
|
Ευχάριστος,
γλυκός
|
Vietus-a-um
|
Μαραμένος
|
Maturus-a-um
|
Ώριμος
|
ΕΠΙΘΕΤΑ
Γ’ ΚΛΙΣΗΣ
|
|
Grandis-is-e
|
Μεγάλος
|
Mitis-is-e
|
Γινωμένος,
γλυκός
|
Mollis-is-e
|
Μαλακός
|
Puter(γενική putris)-tris-tre
|
Σάπιος
|
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Α΄ ΚΛΙΣΗΣ
|
|
ΘΗΛΥΚΑ
Tragoedia-ae (θηλυκό)
|
Τραγωδία
|
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Β΄ ΚΛΙΣΗΣ
|
|
ΑΡΣΕΝΙΚΑ
Accius-ii/-i (αρσενικό)
|
Άκκιος
|
Pacuvius-ii/-i
Atreus-i αιτιατική
σε –um & -a, κλητική σε –u
|
Πακούβιος
Ατρέας
|
ΟΥΔΕΤΕΡΑ
Tarentum-i
|
Τάραντας
|
Pomum-i
|
Καρπός
|
Ingenium-ii/-i
|
Πνεύμα
|
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Γ΄ ΚΛΙΣΗΣ
ΘΗΛΥΚΑ
Urbs-urbis
Aetas-atis (γενική πληθυντικού και σε –ium και σε -um)
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Δ΄ ΚΛΙΣΗΣ
Natus-us
|
Πόλη
Ηλικία
ηλικία
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΘΕΤΙΚΟΣ
|
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
|
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
|
Grandis-is-e
|
Grandior-ior-ius
|
Grandissimus-a-um
|
Multus-a-um
|
Plus(ουδέτερο)
|
Plurimus-a-um
|
Parvus-a-um
|
Minor-minor-minus
|
Minimus-a-um
|
Sonorus-a-um
|
………….
|
………….
|
Durus
|
Durior-ior-ius
|
Durissimus-a-um
|
Accerbus-a-um
|
Accerbior-ior-ius
|
Accerbissimus-a-um
|
Bonus-a-um
|
Melior-ior-ius
|
Optimus-a-um
|
Mitis-is-e
|
Mitior-ior-ius
|
Mittisimus-a-um
|
Iucundus-a-um
|
Iucundior-ior-ius
|
Iucundissimus-a-um
|
Vietus-a-um
|
…………….
|
……………..
|
Mollis-is-e
|
Molllior-ior-ius
|
Mollissimus-a-um
|
Maturus-a-um
|
Maturior-ior-ius
|
Maturissimus-a-um & maturrimus-a-um
|
Puter(-tris)-tris-tre
|
Putrior-ior-ius
|
Putrissimus-a-um & puterrimus-a-um
|
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
ΘΕΤΙΚΟΣ
|
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
|
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
|
Sane
|
sanius
|
………..
|
ΜΑΘΗΜΑ XVIII (28)
Ο δούλος του Αισώπου μας , ο
Λίκινος, που σου είναι γνωστός, δραπέτευσε από τη Ρώμη στην Αθήνα. Αυτός έμεινε
για λίγους μήνες στην Αθήνα. Κοντά στον Πάτρωνα τον Επικούρειο σαν ελεύθερος
και από εκεί πήγε στην Ασία. Αργότερα κάποιος Πλάτωνας από τις Σάρδεις, μόλις
έμαθε από την επιστολή του Αισώπου ότι ήταν δραπέτης, τον έπιασε και τον
παρέδωσε στη φυλακή στην Έφεσο. Εσύ, αναζήτησε τα ίχνη του άνδρα, σε παρακαλώ,
και με την πιο μεγάλη φροντίδα είτε
στείλ’ τον στη Ρώμη είτε φέρε
τον μαζί επιστρέφοντας από την Έφεσο. Μη σε απασχολεί, πόσο κοστίζει. Γιατί
έχει μικρή αξία , όποιος είναι τόσο ασήμαντος. Αλλά ο Αίσωπος οργίστηκε τόσο πολύ από την ελεεινή πράξη και
το θράσος του δούλου, ώστε τίποτα δε θα μπορούσε να είναι πιο ευχάριστο σ’
αυτόν από την επανάκτηση του δραπέτη.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Α’
|
|
Athenae-arum pluralia tantum
|
Αθήνα
|
littera-ae
litterae-arum
|
Γράμμα
Γράμματα,επιστήμες,λογοτεχνία
|
custodia-ae
|
Φυλακή
|
diligentia-ae
|
Φροντίδα
|
audacia-ae
|
Τόλμη
|
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Β’
|
|
Aesopus-i
|
Αίσωπος
|
Licinus-i
|
Λίκινος
|
servus-i
|
Δούλος
|
fugitivus-i
|
Δραπέτης
|
ΘΗΛΥΚΑ
Ephesus-i
ΟΥΔΕΤΕΡΑ
pretium-ii/-i
nihilum-i (singulariatantum)
|
Έφεσος
Αξία
Ασήμαντο,
μηδαμινό, τίποτα
|
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Γ’
|
|
ΑΡΣΕΝΙΚΑ
Patro-onis
|
Πάτρωνας
|
mensis-is
κατ’ εξαίρεση αρσενικό
|
Μήνας
|
homo-inis
|
Άνθρωπος,
άνδρας
|
dolor-oris
|
Θλίψη,
λύπη
|
ΘΗΛΥΚΑ
recuperatio-onis
|
Επανάκτηση
|
ΟΥΔΕΤΕΡΑ
|
|
scelus-eris
|
Έγκλημα
|
ΕΠΙΘΕΤΑ
Β’
|
|
Epicureus-a-um
|
Επικούρειος
|
paucus-a-um
|
Λίγος
|
liber-a-um
|
Ελεύθερος
|
Sardianus-a-um
|
Ο
από τις Σάρδεις
|
Summus-a-um υπερθετικός του superus-a-um
|
Ανώτατος,
πάρα πολύ μεγάλος
|
Parvus-a-um
|
Μικρός
|
Gratus-a-um
|
ευχάριστος
|
ΜΕΤΟΧΕΣ
|
|
Notus-a-um <
nosco-novi-notum-noscere χρόνου παρακειμένου
|
Γνωστός
|
ΡΗΜΑΤΑ
|
|
ΣΥΖΥΓΙΑ
Α’
|
|
Specto
|
Ελπίζω
|
Investigo
|
Αναζητώ
τα ίχνη
|
ΣΥΖΥΓΙΑ
Γ’
|
|
Fugio-fugi-fugitum-fugere(15-io)
Compre(he)ndo-ndi-nsum-ndere
|
Δραπετεύω
Συλλαμβάνω
|
Cognosco-gnovi-gnitum-gnoscere
|
Γνωρίζω
|
Trado-didi-ditum-dere
|
Παραδίδω
|
Quaeso-...-...-quaesere(ελλειπτικό)
|
Παρακαλώ
|
Mitto-misi-missum-mittere
|
Στέλνω
|
Deduco-deduxi-deductum-deducere
|
Οδηγώ
προς, μεταφέρω
|
ΑΝΩΜΑΛΑ
|
|
Abeo-abi(v)i-abitum-abire
|
Απέρχομαι,
φεύγω
|
Redeo-redi(v)i-reditum-redire
Nolo-nolui-…..-nolle
|
επιστρέφω
|
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
|
|
Quantus-a-um(ερωτηματική)
|
Πόσος
|
Tantus-a-um (δεικτική)
|
Τόσος
|
Nihil (αόριστη ουσιαστική αντωνυμία)
|
Τίποτα
|
Apud + αιτιατική
|
Κοντά
|
Pro + αφαιρετική
|
Εμπρός,
ενώπιον
|
Inde τοπικό επίρρημα
|
Από
εκεί
|
Postea χρονικό επίρρημα
|
Μετά,
έπειτα
|
Vel…vel…διαζευκτικός σύνδεσμος
|
Είτε…είτε
|
Tecum = cum te αναστροφή
πρόθεση
Propter + αιτιατική
Quam εισάγει β’ όρο σύγκρισης
|
Μαζί
σου
Εξαιτίας
Παρά,
από
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΘΕΤΙΚΟΣ
|
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
|
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
|
Paucus-a-um
|
Paucior-ior-ius
|
Paucissimus-a-um
|
Liber-era-erum
|
Liberior-ior-ius
|
Liberrimus-a-um
|
Superus-a-um
|
Superior-ior-ius
|
Supremus-a-um
Summus-a-um
|
Parvus-a-um
|
Minor-or-us
|
Minimus-a-um
|
Gratus-a-um
|
Gratior-ior-ius
|
Gratissimus-a-
|
Ø ΑΞΙΑ
Κοντά
σε ρήματα που σημαίνουν εκτιμώ,υπολογίζω
(aestimo,emo,duco,facio) και
το ρήμα sum η αξία εκφέρεται με:
Α)γενική,
όταν εκφράζει αφηρημένη αξία
Β)αφαιρετική,
όταν δηλώνει συγκεκριμένη αξία.
e.g. XXVIX(29): viginti milibus sestertium (συγκεκριμένη αξία)
Ø
Pro+ αφαιρετική: ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
Με
τα ρήματα sum,habeor,videor αντί για κατηγορούμενο σε ονομαστική ή αιτιατική,
έχουμε εμπρόθετο κατηγορούμενο με τους εξής τρόπους:
Α) pro+αφαιρετική
Β) (in) loco/ (in) numero
+ γενική
ΜΑΘΗΜΑ XXIX (29)
Όταν ο Οκταβιανός απέστρεψε
στη Ρώμη μετά τη νίκη (του) στο Άκτιο έτρεξε προς αυτόν κάποιος άνδρας που
κρατούσε ένα κοράκι ∙ το είχε διδάξει να λέει τα εξής: «Χαίρε, Καίσαρα, νικητή
(και) στρατηγέ!. Ο Καίσαρας ενδιαφέρθηκε πολύ να αγοράσει το κοράκι» ∙ το
αγόρασε λοιπόν για είκοσι χιλιάδες σηστερτίους. Το παράδειγμα αυτό παρακίνησε
κάποιον παπουτσή να μάθει τον ίδιο χαιρετισμό σε ένα κοράκι. Για πολύ καιρό
ματαιοπονούσε∙ κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε , ο παπουτσής συνήθιζε να
λέει: «Κρίμα στον κόπο μου!» Επιτέλους το πουλί έμαθε το χαιρετισμό και ο
παπουτσής, επιθυμώντας τα χρήματα, το έφερε στον Καίσαρα. Αφού άκουσε το
χαιρετισμό, ο Καίσαρας είπε: «Στο σπίτι μου ακούω πολλούς τέτοιους χαιρετισμούς».
Τότε το κοράκι θυμήθηκε τα λόγια του κυρίου του: «Κρίμα στον κόπο μου»! Ο
Αύγουστος γέλασε μ’ αυτά τα λόγια κι αγόρασε το πουλί για τόσο μεγάλο ποσό όσο
δεν είχε αγοράσει κανένα μέχρι τότε.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Victoria-ae θηλ.α.'
Actiacus-a-um επιθ.β'
redeo-redi(i)vi-reditum-redire<eo
ανώμαλο
quidam-quaedam-quoddam
αόρ.επιθ.αντων.
occurro-occurri/occucurri-occursum-occurrere
(3)
corvus-i αρσ.β'
teneo-tenui-tentum-tenere(2)
instituo-institui-institutum-instituere(3)
ave<aveo-....-....-avere
(2)
victor-orisαρσ.γ'
imperator-oris αρσ.γ'
Interest-interfuit-……..-
interesse
(απρόσωπο)
Το ρήμα συντάσσεται με γενική προσώπου που
φανερώνει το ενδιαφερόμενο πρόσωπο και το αντικείμενο του ενδιαφέροντος
εκφράζεται με απαρέμφατο ή ουσιαστική πρόταση(ως υποκείμενο).
emo-emi-emptum-emere(3)
itaque
συμπερασμ.σύνδεσμος
viginti απόλυτο
αριθμητικό-άκλιτο
milia-ium αριθμητικό κλίνεται μόνο στον πληθυντικό ως εξής:
ον.milia
γεν.milium
δοτ.milibus
αιτ.milia
κλητ.-----
αφαιρ.milibus
Sestertius-ii αρσ.β'
ΠΡΟΣΟΧΗ γενική πληθυντικού sestertium
Exemplum-i
ουδ.β'
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΑ ΑΦΘΟΝΟΥΝΤΑ(ABUDANTIA)
ΚΑΙ ΚΛΙΝΕΤΑΙ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ Γ’ ΚΛΙΣΗ exemplar-ris ουδ.γ' (αφαιρετική
ανικού σε –i, γενική πληθυντικού σε –ium, ονομαστική,αιτιατική και κλητική
πληθυντικού σε -ia )
sutor-oris αρσ.γ'
incito(1)
doceo-ui-itum-ere(2)
par-paris επίθ.γ'
salutatio-ionis θηυλ.γ'
diu χρονικό επίρρημα
opera-ae θηλ.α' ΕΤΕΡΟΣΗΜΟ
frustra τροπικό επίρρημα
impendo-impendi-impensum-impendere(3)
quotiescumque + οριστική επαναληπτικός cum
avis-is θηλ.γ' ΠΡΟΣΟΧΗ:
αφαιρετική ενικού σε –i & -e
respondeo-respondi-responsum-respondere
(2)
soleo-solitus
sum-solere(2) ΗΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΟ
oleum-i ουδ. β'
perdo-perdidi-perditum-perdere(3)
tandem χρονικό επίρρημα
disco-didici-...-discere(3)
cupidus-a-um επίθ.β'
pecunia-ae θηλ.α'
affero-attuli-allatum-affere
+αιτιατ+δοτική
satis ποσοτικό επίρρημα
talis-is-e δεικτ.αντων.
venit mihi in mentem +
γενική
mens-mentis θηλ.γ'
verbum-i ουδ.β'
dominus-i αρσ.β'
rideo-risi-risum-ridere(3)
nullus-a-um αόριστη επιθετ. αντων.
adhuc χρονικό
|
Νίκη
ο του Ακτίου
επιστρέφω
κάποιος
τρέχω να συναντήσω
κοράκι
κρατώ
διδάσκω κάποιον κάτι
χαίρε
νικητής
στρατηγός
ενδιαφέρομαι
αγοράζω
επομένως,λοιπόν
είκοσι
χιλιάδες
σηστέρτιος(νόμισμσα)
παράδειγμα
παπουτσής
παρακινώ
διδάσκω
όμοιος
χαιρετισμός
για πολύ καιρό
κόπος,φροντίδα,έργο
μάταια
ξοδεύω
κάθε φορά που
πτηνό
απαντώ
συνηθίζω
λάδι
χάνω
τελικά,επιτέλους
μαθαίνω
επιθυμητικός, αυτός που επιθυμεί
χρήματα
φέρνω σε κάποιον κάτι
αρκετά
τέτοιος
μου έρχεται στο νου κάτι
μυαλό, νους
λόγος
κύριος, αφέντης
γελώ
κανείς
μέχρι τότε
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
|
ΕΠΙΘΕΤΩΝ
|
|
Cupidus-a-um
|
Cupidior-ior-ius
|
cupidissimus
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
|
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
|
|
multum
|
plus
|
plurimum
|
diu
|
diutius
|
diutissime
|
satis
|
satius
|
------------
|
ΜΑΘΗΜΑ XXX(30)
Aυτός (ο άνθρωπος) όμως, κύριοι δικαστές, και στην
Ασία βρέθηκε(έμεινε) και άνδρα γενναιότατο, τον πατέρα του, πολύ βοήθησε στους
κινδύνους, παρηγόρησε στους μόχθους , συνεχάρη στη νίκη. Και, εάν έχει η Ασία
κάποια υποψία τρυφής/ πολυτέλειας, οφείλουμε να επαινούμε το Μουρήνα, γιατί
είδε την Ασία, αλλά έζησε στην Ασία με εγκράτεια. Εξαιτίας αυτού οι κατήγοροί
του δεν κατηγόρησαν το Μουρήνα για το όνομα Ασία, από την οποία δημιουργήθηκε
έπαινος για την οικογένεια,, υστεροφημία για το γένος τιμή και δόξα για το
όνομα, αλλά για κάποιο άλλο όνειδος και ντροπή, που είτε αποκτήθηκε στην Ασία
είτε μεταφέρθηκε από την Ασία. Το ότι υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στη
διάρκεια αυτού του πολέμου, υπήρξε δείγμα ανδρείας ∙ το ότι υπηρέτησε με μεγάλη
προθυμία κάτω από τις διαταγές του πατέρα του(ή όταν ο πατέρας του ήταν
στρατηγός) υπήρξε δείγμα ευσέβειας ∙ το ότι συνέπεσε το τέλος της θητείας με τη
νίκη και το θρίαμβο του πατέρα του υπήρξε δείγμα καλής τύχης.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Iudex-icis αρς. γ’
|
Δικαστής
|
Vir-i αρς. β’
|
Άνδρας
|
Fortis-is-e επιθ. γ’
|
Δυνατός
|
Pater-tris αρς. γ’ ΠΡΟΣΟΧΗ:γεν ενικού patrum
|
Πατέρας
Στον πληθυντικό: Συγκλητικοί
|
Adiumentum-I ουδ. β’
|
Βοήθεια
|
Periculum-I ουδ. β’
|
κίνδυνος
|
Solacium-ii/-I ουδ. β’
|
παρηγοριά
|
Labor/labos-laboris αρς. γ’
|
μόχθος
|
Gratulatio-ionis θηλ γ’
|
συγχαρητήρια
|
Suspicio-ionis θηλ. γ’
|
υποψία
|
Luxuria-ae θηλ. α’
|
Τρυφή, πολυτέλεια
|
Laudo (1)
|
επαινώ
|
Debeo-debui-debitum-debere(2)
|
Πρέπει, οφείλω
|
Video-vidi-visum-videre(2)
|
βλέπω
|
Continenter επιρρ. τρόπου
|
Με εγκράτεια
|
Vivo-vixi-victum-vivere(3)
|
ζω
|
εξαιτίας
|
|
Res,rei θηλ. ε’
|
πράγμα
|
Accusator-oris αρς. γ’
|
κατήγορος
|
Nomen-inis ουδ. γ’
|
όνομα
|
Obicio-obieci-obiectum-obicere(3/15-io)
|
Μέμφομαι για κάτι
|
Laus-udis θηλ. γ’
|
έπαινος
|
Familia-ae θηλ α’
|
οικογένεια
|
Memoria-ae θηλ. α’
|
μνήμη
|
Genus-eris ουδ.γ’
|
γένος
|
Honos/honor-oris αρς. γ’
|
τιμή
|
Gloria-ae θηλ.α’
|
δόξα
|
Constituo-constitui-constitutum-constituere(3)
|
δημιουργώ
|
Aliqui-aliqua-aliquod
αόριστη επιθετική αντωνυμία
|
κάποιος
|
Flagitium-ii/-i ουδ.β’
|
όνειδος
|
Dedecus-oris ουδ.γ’
|
ντροπή
|
Suscipio-suscepi-susceptum-suscipere (3/15-io)
|
Αποκτώ, δέχομαι
|
Deporto(1)
|
Μεταφέρω
|
Stipendium-ii/-i ουδ.β’
Mereo-merui-meritum-merere(2)
|
Μισθός
Στον πληθυντικό: στρατιωτική θητεία
Αξίζω
|
Libenter επιρρ. Τρόπου
|
πρόθυμα
|
Pietas-atis θηλ. γ’ (μόνο ενικός)
|
ευσέβεια
|
Finis-is ΑΡΣ. Γ΄ ΚΑΤ’ΕΞΑΙΡΕΣΗ
|
Τέλος, όριο
Στον πληθυντικό: σύνορα, όρια
|
Triumphus-i αρσ.β’
|
θρίαμβο
|
Felicitas-atis
(θηλ.γ΄)
|
Καλή τύχη, ευτυχία
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΘΕΤΙΚΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
Fortis-is-e
fortior-ior-ius
fortissimos-a-um
Magnus-a-um
maior-ior-ius
maximus-a-um
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Continenter
continentius
contientissime
Libenter
libentius
libentissime
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΧΧΙ (31)
Στη διάρκεια του λατινικού πολέμου ο
Τίτος Μάνλιος, ο ύπατος, καταγόμενος από αριστοκρατική γενιά, είχε την αρχηγία
του στρατού των Ρωμαίων. Αυτός, όταν κάποτε έφευγε, από το στρατόπεδο, διέταξε
να απέχουν από όλοι από τη μάχη. Αλλά μετά από λίγο ο γιος του πέρασε έφιππος μπροστά από το στρατόπεδο των εχθρών και από
τον αρχηγό των εχθρών μ’ αυτά τα λόγια προκλήθηκε σε μάχη: «Ας συγκρουστούμε ,
για να κριθεί από την έκβαση της μονομαχίας, πώς ο Λατίνος στρατιώτης υπερέχει
του Ρωμαίου στην ανδρεία». Τότε ο νέος, έχοντας εμπιστοσύνη στις (επειδή είχε
εμπιστοσύνη) στις δυνάμεις του και παρακινημένος (επειδή παρακινήθηκε ) από την
επιθυμία της μάχης, παρά την εντολή του υπάτου όρμησε στον αγώνα και (όντας)
γενναιότερος από τον εχθρό, τον διαπέρασε με το δόρυ και τον γύμνωσε από τα
όπλα του. Αμέσως οι εχθροί ζήτησαν τη σωτηρία στη φυγή. Αλλά ο ύπατος, όταν
επέστρεψε στο στρατόπεδο, τιμώρησε με θάνατο το νεαρό, με τη βοήθεια του οποίου
είχαν τραπεί σε φυγή οι εχθροί.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Bellum-i ουδ. β’
|
Πόλεμος
|
Latinus-a-um επίθ. β’
|
Λατίνος
|
Manlius-ii/-i
(τα αρσενικά κύρια ονόματα σε –ius και τα ουδέτερα
προσηγορικά σε -ium σχηματίζουν
διπλή γενική ενικού σε –ii και σε –i.Τα αρσενικά κύρια ονόματα σχηματίζουν και κλητική σε
-i).
|
Μάνλιος
|
Consul-lis αρς.γ’
|
Ύπατος
|
Nobilis-is-e επίθ. γ’
|
Επιφανής,
αριστοκρατικός
|
Nacor-natus sum –nasci
ΠΡΟΣΟΧΗ: μτχ μέλλοντα nasciturus-a-um (βλ. και ρήμα morior, μτχ
moriturus-a-um )
|
κατάγομαι
|
Genus-generis
ουδ.β’
|
Γένος
|
Exercitus-us αρς.δ’
|
Στρατός
|
Praesum-praefui-….-praeesse +δοτική
|
Έχω
την αρχηγία, προϊσταμαι
|
Aliquando χρον.επιρρ.
|
Κάποτε
|
Abeo-abi(v)i-abitum-abire<eo
|
απέρχομαι
|
Edico-edixi-edictum-edicere < e
+dico
ΠΡΟΣΟΧΗ:προστακτική ενεστώτα edic
|
Διατάζω
|
Pugna-ae θηλ.α’
|
μάχη
|
Astineo-abstnui-abstentum-abstinere (2) +αφαιρετική
|
απέχω
|
Praeterequito(1)
|
Περνώ
έφιππος
|
Dux-ducis αρς γ’
|
στρατηγός
|
Hostis-is αρς.γ’
|
Εχθρός
|
Verbum-i ουδ.β’
|
λόγος
|
Proelium-ii/-i ουδ.β’
|
Μάχη
|
Eventus-us αρς. δ’
|
έκβαση
|
Lacesso-lacessivi-lacessitum-lacessere(3) +αιτιατική +δοτική
|
Προκαλώ
κάποιον σε …
|
Congredior-congressus sum-congredi(3/15-io)
|
Συγκρούομαι,
μονομαχώ
|
Sigularis-is-e
επίθετο γ’
|
μοναδικός
|
Cerno-crevi-cretum-cernere(3)
|
Κρίνω,
αποφασίζω
|
ΠΡΟΣΟΧΗ: cernor-conspectus
sum-cerni (3)
|
|
Miles-militis αρς. Γ’
|
στρατιώτης
|
Quantus-a-um ερωτηματική αντωνυμία
|
Πόσος-η-ο
|
Virtus-utis θηλ γ’
|
Ανδρεία
|
Antecello-…-…antecellere(3) +αφαιρετική+ δοτική
|
περέχω
|
Adulescens-adulescentis αρσ.& θηλ γ’
|
νέος
|
Στον
ενικό έχει μόνο:
ονομαστ.
αιτιατ.vim,
αφαιρετ.
vi
|
δύναμη
|
Confidο-confisus sum –confidere(3)
ΗΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΟ
|
Έχω
εμπιστοσύνη
|
Cupiditas-cupiditatis
θηλ.γ’
|
Επιθυμία
|
Pugno(1)
|
Μάχομαι
|
Permoveo-permovi-permotum-permovere(2)
|
παρακινώ
|
Certamen-inis ουδ.γ’
|
Αγώνας
|
Iniussu< iniussus-us αρς.δ’ + γενική υποκειμενική
Η
λέξη είναι εύχρηστη μόνο στην αφαιρετική και λειτουργεί ως αφαιρετική εσωτερικού
αναγκαστικού αιτίου
|
Αντίθετα
με τη διαταγή
|
Ruo-rui-rutum-ruere(3)
|
Ορμώ
|
Hasta-ae θηλ.α’
|
Δόρυ
|
Transfigo-transfixi-transfixum-transfigere(3)
|
Διαπερνώ
|
Arma-orum ουδετ.
Β’ μόνο πληθυντικός
|
Όπλα
|
Spolio(1)
|
Σκυλεύω,
λαφυραγωγώ
|
Statimχρον.επίρρ.
|
αμέσως
|
fuga-ae θηλ α’
|
φυγή
|
Fugo(1) (ΠΡΟΣΟΧΗ ΤΟ
ΡΗΜΑ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΑΠΟ ΤΟ fugio(3/15-io))
Salus-lutis θηλ.γ’
Peto-petivi-petitum-petere(3)
Revertor-reversus sum/reverti-reverteri(3 ημιαποθετικό και αποθετικό)
Mors-mortis θηλ.γ’
Multo(1)
|
Τρέπω
σε φυγή
Σωτηρία
Ζητώ,επιδιώκω
Επιστέφω
Θάνατος
τιμωρώ
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ
ΕΠΙΘΕΤΩΝ
Nobilis-is-e nobilior-ior-ius nobilissimus-
-a-um
Fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimos-
-a-um
Adulescens-entis adulescentior-ior-ius -----------------
KEIMENO ΧΧΧΙΙ (32)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Γεμάτα
είναι όλα τα βιβλία, γεμάτοι (είναι) οι λόγοι των σοφών, γεμάτοι με
παραδείγματα (είναι) η αρχαιότητα ∙ αυτά θα βρίσκονταν όλα στην αφάνεια, αν δεν
τα συνόδευε το φως των Γραμμάτων. Πόσο πολλές εικόνες γενναιότατων ανδρών-όχι
μόνο για να τις ατενίζουμε, αλλά και για να τις μιμούμαστε-μας κληροδότησαν οι
έλληνες και οι Λατίνοι συγγραφείς! Αυτές εγώ, επιθυμώντας την καλή διοίκηση και
διαχείριση της πολιτείας, έβαζα πάντοτε μπροστά μου σαν (πρότυπο) παράδειγμα.
Με το να λατρεύω και να σκέφτομαι τους επιφανείς άνδρες διέπλαθα την ψυχή και
τη σκέψη μου. Γιατί έτσι- με το να επιδιώκω δηλαδή τον έπαινο και την τιμή
μόνο, και με το να θεωρώ ότι όλα τα βάσανα του σώματος και όλοι οι θανάσιμοι
κίνδυνοι είναι ασήμαντοι- μπόρεσα να ριχτώ σε τόσους πολλούς και τόσο μεγάλους
αγώνες για τη σωτηρία σας.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Plenus-a-um (επιθ.β’)
Liber-libri (αρς.β’)
Sapiens-entis (αρς.γ’)
Vox-vocis (θηλ.γ’)
Exemplum-i(β’) και
exemplar-aris(γ’) ΠΡΟΣΟΧΗ: ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΑ ΑΦΘΟΝΟΥΝΤΑ
|
γεμάτος
Βιβλίο
σοφός
φωνή,
λόγος(εδώ)
παράδειγμα
|
Vetustas-vetustatis (θηλ γ’)
Iaceo-ui-itum-ere(2)
Tenebrae-arum (θηλ α’-μόνο
πληθυντικός)
|
Αρχαιότητα
Βρίσκομαι
σκοτάδι
|
Litterae-arum (θηλ α’)
Littera-ae =γράμμα
Lumen-inis (ουδ γ’)
Accedo-accessi-accessum-accedere(3)
Imago-ginis(θηλ.γ’)
Non solum…verum etiam(αντιθετική επιδοτική σύνδεση)
Intueor-intuitus sum-intueri(αποθετικό 2)
Imitor-imitatus sum-imitari(1) Scriptor-oris (αρς.γ’)
Relinqui-reliqui-relictum-relinquere(3) + δοτική και +αιτιατική
Cupidus-a-um(επιθ.β’)
Gero-gessi-gestum-gerere(3)
Administro(1)
Res publica-rei publicae (θηλ.)
Semper (χρονικό επίρρημα)
Propono-proposui-propositum-proponere(3)
Colo-colui-cultum-colere(3)
Cogito(1)
|
Τα
γράμματα, Λογοτεχνία
φως
συνοδεύω
Εικόνα
Όχι
μόνο…αλλά και
ατενίζω
μιμούμαι
συγγραφέας
κληροδοτώ
αυτός
που επιθυμεί
διεξάγω
διοικώ
σωστά
πολιτεία
πάντα
βάζω
μπροστά μου σαν παράδειγμα
καλλιεργώ,
λατρεύω, κατοικώ
σκέφτομαι
|
Excellens-entis μετοχή του ρήματος excello-….-…..-excellere(3)
|
Επιφανής
|
Animus-i(αρς.β’)
|
Ψυχή
|
Mens-ntis (θηλ.γ’)
|
Νους
|
Conformo(1)
|
Διαπλάθω
|
Laus-laudis(θηλ.γ’)
Honestas-atis(θηλγ’)
Expeto-expetivi-expetitum-expetere(3)
|
Έπαινος
Τιμή,
δόξα
επιδώκω
|
Cruciatus-us (αρς.δ’)
Corpus-oris(ουδ β’)
Periculum-i(ουδ.β’)
Mors-rtis(θηλ.γ’)
|
Βασανιστήριο,
βάσανο
Σώμα
κίνδυνος
θάνατος
|
Parvus-a-um (επιθ.β’)
Salus-salutis(θηλ.γ’) |
Μικρός
Σωτηρία
|
Duco-duxi-ductum-ducere(3) ΠΡΟΣΟΧΗ:
Β’ΕΝΙΚΟ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗΣ duc
|
Θεωρώ
|
Pro + αφαιρετική
|
Για
χάρη
|
Tot (άκλιτη δεικτική
αντωνυμία, απαντά μόνο στον πληθυντικό)
|
Τόσοι
πολλοί
|
Dimicatio-ionis
Tantus-a-um (δεικτική)
|
Αγώνας
Τόσος
μεγάλος
|
Obicio-obieci-obiectum-obicere(3/15-io)
|
Ρίχνω
|
ΠΑΡΑΘΕΤΙΚA ΕΠΙΘΕΤΩΝ
ΘΕΤΙΚΟΣ
|
ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ
|
ΥΠΕΡΘΕΤΙΚΟΣ
|
Plenus-a-um
|
Plenior-ior-ius
|
Plenissimus-a-um
|
Cupidus-a-um
|
Cupidior-ior-ius
|
Cupidissimus-a-um
|
Excellens-entis
|
Excellentior-ior-ius
|
Excellentissimus-a-um
|
Parvus-a-um
|
Minor-or-us
|
Minimus-a-um
|
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Bene melius optime
ΚΕΙΜΕΝΟ XXX (30) ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ:
1ο ΕΙΔΟΣ: ΑΝΟΙΧΤΗ ΥΠΟΘΕΣΗ:
ΥΠΟΘΕΣΗ:
si/nisi +οριστική
κάθε χρόνου ΑΠΟΔΟΣΗ: οποιαδήποτε έγκλιση
ΥΠΟΘΕΣΗ:si habet Asia...luxuriae
ΑΠΟΔΟΣΗ:Murenam laudare debemus
KEIMENO ΧΧΧΙ (31)
1. Η μετοχή ρημάτων που σημαίνουν
γεννιέμαι (orior, nascor) λειτουργούν ως παράθεση.
2. ΜΕΣΟ:Όταν το μέσο είναι πρόσωπο,
δηλώνεται με:
α) per+αιτιατική
β)opera/beneficio/auxilio +γενική προσώπου (γενική
υποκειμενική)
Κ.XXXI (31)
cuius opera ......................................................
K.XXXVII (37) quorum
auxilio
..................................................
3. ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ: Με ρήματα που
σημαίνουν κατηγορώ,καταδικάζω έχουμε γενική του εγκλήματος .Η ποινή στην οποία
καταδικάζεται κάποιος τίθεται σε αφαιρετική.
4. Το ρήμα cernor-conspectus sum-cerni (3) [παθητικό του cerno (3)]έχει:
·
μετοχή πρκ από το
conspicio conspectus-a-aum
·
μετοχή μέλλοντα
creturus-a-um
·
απαρέμφατο μέλλοντα
cretum iri
Β'ΛΥΚΕΙΟΥ
XVII(17)
Μεγάλος φόβος κατέλαβε
το στρατό από τις διαδόσεις των Γαλατών και των εμπόρων, οι οποίοι διεκήρυσσαν
ότι οι Γερμανοί ήταν εξαιρετικά μεγαλόσωμοι και απίστευτα ανδρείοι. Καθένας για
διαφορετικό λόγο (προβάλλοντας και διαφορετική δικαιολογία) επιθυμούσε να
φύγει. Μερικοί παρέμεναν παρακινημένοι από ντροπή. Αυτοί δεν μπορούσαν ούτε να
προσποιηθούν ούτε τα δάκρυά τους να συγκρατήουν, κρυμμένοι στις σκηνές είτε για
τη μοίρα τους παραπονούνταν είτε θρηνούσαν τον κοινό κίνδυνο μαζί με τους
συντρόφους τους. Σε ολόκληρο το στρατόπεδο υπογράφονταν και σφραγίζονταν
διαθήκες. Από τις διαδόσεις αυτών και το φόβο ταράζονταν σιγά-σιγά ακόμα κι
εκείνοι, οι οποίοι θεωρούνταν έμπειροι στα στρατιωτικά.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
magnus-a-um
επιθ. β'
|
μεγάλος
|
Occupo(1)
|
Καταλαμβάνω
|
Timor-timoris
(αρσ. γ')
|
Φόβος
|
Exercitus-us
αρσ. δ'
|
Στρατός
|
Vox-vocis
(θηλ. γ')
|
Φωνή
|
Galli-orum
αρσ. β' (pluralia tantum)
|
Γαλάτες
|
Mercator-mercatoris αρσ.β'
|
έμπορος
|
Ingens-ntis επιθ.γ'
|
Τεράστιος,
πελώριος
|
Magnitudo-magnitudinis
θηλ.γ'
|
Μέγεθος
|
Corpus-corporis ουδ.γ'
|
Σώμα
|
Incredibilis-is-e
επιθ. γ'
|
Απίστευτος
|
Virtus-virtutis θηλ γ'
|
Ανδρεία
|
Praedico
(1)
|
Διακηρύσσω
|
Alius-a-ud αντωνυμικό επίθετο
|
Άλλος
|
Causa-ae θηλ.α'
|
αιτία
|
Discedo-discessi-discessum-discedere(3)
|
Αποχωρώ
|
Cupio-cupivi-cupitum-cupere(3/15-io)
|
Επιθυμώ
|
Nonnuli-ae-a αντωνυμικό επίθετο ΕΧΕΙ ΜΟΝΟ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ
|
Κάποιοι,
μερικοί
|
Pudor-pudoris
αρσ. γ'
|
Ντροπή
|
Adduco-adduxi-adductum-adducere(3)
|
Παρακινώ
|
Remaneo-remansi-..........-remanere(2)
ΜΤΧ ΠΡΚ mansus-a-um
|
Παραμένω
|
Neque...neque συμπλεκτικός
σύνδεσμος
|
Ούτε...ούτε
|
Hic-haec-hoc δεικτική αντωνυμία
|
Αυτός-ή-ό
|
Vultus-us αρσ. δ'
|
Πρόσωπο
|
Fingo-finxi-fictum-fingere(3)
Fingo
vultum
|
προσποιούμαι
|
Lacrima-ae
θηλ. α΄
|
Δάκρυ
|
Teneo-tenui-tentum-tenere(2)
|
Κρατώ
|
Possum-potui-.......-posse + τελικό απαρέμφατο
|
Μπορώ
να
|
Abdo-abdidi-abditum-abdere(3)
|
Κρύβω
|
Tabernaculum-i (ουδ. β')
|
Σκηνή
|
Aut...aut διαζευκτικός
σύνδεσμος
|
Είτε...είτε
|
Fatum-i
ουδ. β΄
|
Μοίρα
|
Queror-questus
sum-
queri (αποθετικό
3)
|
παραπονιέμαι
|
Familiaris-is αρσ. γ' ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΣΕ -i
|
Γνωστός,
φίλος
|
Communis-is-e
επιθ. γ'
|
Κοινός
|
Periculum-i ουδ β'
|
Κίνδυνος
|
Miseror-miseratus
sim-miserari
(1)
|
Θρηνώ
|
Totus-a-um αντωνυμικό επίθετο
ΚΛΙΝΕΤΑΙ ΣΑΝ Β'ΚΛΙΤΟ ΕΠΙΘΕΤΟ ΜΕ ΤΗ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΤΙ ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΙ ΓΕΝΙΚΗ & ΔΟΤΙΚΗ ΕΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΤΑ 3ΓΕΝΗ:
ΓΕΝ.ΕΝ.: totius
ΔΟΤ.ΕΝ.: toti
|
Ολόκληρος
|
Testamentum-i (ουδ.β')
|
διαθήκη
|
Obsigno(1)
|
Υπογράφω
και σφραγίζω
|
Paulatim ποσοτικό επίρρημα
|
Λίγο-λίγο
|
Etiam ποσοτικό επίρρημα
|
Ακόμη
και
|
Res
militaris
Res-rei θηλ ε'
militaris-is-e
επιθ. γ'
|
Τα
στρατιωτικά
|
Peritus-a-um
επιθ. β'
|
Έμπειρος
|
Habeo-habui-habitum-habere(2)
|
Έχω
|
Perturbo(1)
|
Καταταράσσω
|
XVIII(18)
Λέγεται ότι ο Ηρακλής
οδήγησε το βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία σ΄αυτή την περιοχή, όπου αργότερα
ο Ρωμύλος έχτισε τη Ρώμη. Κοντά στον Τίβερη τον ποταμό λέγεται ότι ο Ηρακλής
ξεκούρασε τα βόδια και ότι ο ίδιος
αποκοιμήθηκε εκεί κουρασμένος από το δρόμο. Τότε ο Κάκκος ο βοσκός,
έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, τράβηξε από την ουρά μερικά βόδια σε μια
σπηλιά στραμμένα ανάποδα, Μόλις ο Ηρακλής, αφού ξύπνησε, παρατήρησε το κοπάδι
και κατάλαβε ότι έλειπε ένα μέρος, κατευθύνθηκε στην πιο κοντινή σπηλιά αλλά,
μόλις είδε τα ίχνη των βοδιών στραμμένα προς τα έξω, επειδή βρέθηκε σε
αμηχανία, άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι από τον αφιλόξενο τόπο. Αλλά το
μουγκρητό των βοδιών, που ακούστηκε από την σπηλιά, έκανε τον Ηρακλή να γυρίσει
πίσω. Τότε ο Κάκος, επειδή (ή αφού) προσπάθησε με την βία να τον εμποδίσει,
πέφτει νεκρός από το ρόπαλο του Ηρακλή.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Hercules-is αρσ. γ'
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ:Herculem/Herculen
ΚΛΗΤΙΚΗ:Hercule/Hercle
|
Ηρακλής
|
Bos-bovis αρσ. γ'
ΓΕΝ ΠΛΗΘ.:bovum/boum
ΔΟΤΙΚΗ/ΑΦΑΙΡ ΠΛΗΘ..:bobus/bubus
|
Βόδι
|
Geryon-Geryonis αρσ γ'
|
Γηρυόνης
|
Adduco-adduxi-adductum-adducere(3)
|
Οδηγώ προς, μεταφέρω
|
Dico-dixi-dictum-dicere(3)
|
Λέω
|
Ubi τοπικό επίρρημα
|
Εκεί όπου
|
Postea χρονικό επίρρημα
|
Μετά
|
Romulus-i αρσ β'
|
Ρωμύλος
|
Urbs-urbis θηλ γ'
|
Πόλη
|
Condo-condidi-comditum-condere(3)
|
Χτίζω
|
Prope τοπικό επίρρημα
|
Κοντά
|
Tiberis-is αρσ
γ'
ΑΙΤ.Tiberim
ΑΦΑΙΡ.Tiberi
|
Τίβερης
|
Fluvius-fluvii αρσ β'
|
Ποταμός
|
Reficio-refeci-refectum-reficere(3/15-io)
|
Ξεκουράζω
|
Fertur<feror-latus sum -ferri(3)
Fero-tuli-latum-ferre(3)
|
Αναφέρεται
|
Via-ae θηλ α'
|
Δρόμος
|
Fessus<μτχ
πρκ
του fatiscor-fessus sum-fatisci(3)
|
Καταπονούμαι
|
Ibi τοπικό επίρρημα
|
Εκεί
|
Dormio-ivi-itum-ire(4)
|
Κοιμάμαι
|
Tum χρονικό επίρρημα
|
Τότε
|
Pastor-pastoris αρσ γ'
|
βοσκός
|
Fretus-a-um επιθ. β'
|
Αυτός που έψει εμπιστοσύνη
|
Vis ΕΛΛΕΙΠΤΙΚΟ γ΄
ΕΝΙΚΟΣ
ΟΝ vis
ΓΕΝ
---------------
ΔΟΤ
----------------
ΑΙΤ vim
ΚΛ
-------------------
ΑΦ vi
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝ vires
ΓΕΝ virium
ΔΟΤ
viribus
ΑΙΤ
vires
ΚΛ
vires
ΑΦ
viribus
|
Δύναμη
|
Quidam-quaedam-quoddam Αόριστη επιθετική
αντωνυμία
|
Κάποιος
|
Spelunca-ae θηλ α'
|
Σπηλιά
|
Cauda-ae θηλ α'
|
Ουρά
|
Traho-traxi-tractum-trahere (3)
|
Τραβώ, σύρω
|
Aversus-a-um< μτχ
πρκ
του averto-averti-aversum-avertere(3)
|
Στραμμένος ανάποδα
|
Ubi τοπικό επίρρημα
|
Εκεί όπου
|
Ubi χρονικός σύνδεσμος + οριστική πρκ. →
εκφράζει προτερόχρονο στο πρελθόν
|
Όταν
|
Somnus-i αρσ β'
|
ύπνος
|
Excito(1)
|
Ξεσηκώνω
|
Grex-gregis αρσ γ'
|
κοπάδι
|
Aspicio-aspexi-aspectum-aspicere(3/15-io)
|
Παρατηρώ
|
Pars-partis θηλ γ'
|
Μέρος
|
Absum-afui-........-abesse σύνθετο του sum
|
Είμαι απών
|
Sentio-sensi-sensum-sentire(3)
|
Αντιλμβάνομαι
|
Pergo-perrexi-perrectum-pergere(3)
|
Σπεύδω
|
Proximus-a-um επιθ. β'- υπερθετικός βαθμός
|
Ο πιο κοντινός
|
Vestigium-ii/-i ουδ
β'
|
Ίχνος
|
Foras τοπικό επίρρημα
|
Προς τα έξω
|
Verto-verti-versum-vertere(3)
|
Στρέφω
|
Video-vidi-visum-videre(2)
|
Βλέπω
|
Confusus-a-um<μτχ
πρκ
του confundo-confudi-confusum-confundere(3)
|
μπερδεμένος<Συγχέω
|
Infestus-a-um επιθ
β'
|
Αφιλόξενος
|
Locus-i ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΣ
ΕΝΙΚΟΣ: Locus-i ΑΡΣΕΝΙΚΟ Β'
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ:loca-orum ΟΥΔΕΤΕΡΟ Β'
|
Τόπος
|
Amoveo-amovi-amotum-amovere(2)
|
Απομακρύνω
|
Coepi-coepisse+τελικό απαρέμφατο
Ελλειπτικό ρήμα
|
Αρχίζω να
|
Mugitus-us αρσ δ'
|
Μουγκρητό
|
Converto-converti-conversum-convertere(3)
|
Γυρίζω πίσω
|
Prohibeo-ui-itum-ere(2)
|
Εμποδίζω
|
Conor-conatus sum comari(αποθετικό1)
|
Επιχειρώ
|
Clava-ae θηλ α'
|
Ρόπαλο
|
Interficio-interfeci-interfectum-interficere(3/15-io)
|
σκοτώνω
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου