18/3/2014
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ XVI-XX (16-20)
XVI(16)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ XVI-XX (16-20)
XVI(16)
Οι δικοί μας, αφού πέταξαν τα ακόντια
στους εχθρούς, μάχονται με ξίφη. Ξαφνικά διακρίνεται στα νώτα (τους) το ιππικό, οι κοόρτεις πλησιάζουν, οι
εχθροί στρέφουν τα νώτα και τρέπονται σε φυγή, οι ιππείς τους επιτίθενται.
Γίνεται μεγάλη σφαγή. Ο Σεδούλιος, στρατηγός και ηγεμόνας των Λεμοβίκων,
σκοτώνεται, ο στρατηγός των Αρβέρνων συλλαμβάνεται ζωντανός πάνω στη φυγή,
εβδομήντα τέσσερα στρατιωτικά λάβαρα παραδίδονται στον Καίσαρα, μεγάλος αριθμός
εχθρών συλλαμβάνεται και σκοτώνεται, οι υπόλοιποι μετά τη φυγή διασκορπίζονται
στις επικράτειές τους. Την επόμενη μέρα στέλνονται αγγελιοφόροι στον Καίσαρα. Ο
Καίσαρας διατάζει να παραδοθούν τα όπλα και να οδηγηθούν μπροστά του οι
αρχηγοί. Ο ίδιος παίρνει θέση μπροστά στο στρατόπεδο, εκεί οδηγούνται οι
αρχηγοί. Ο Βερκιγγετόριγας παραδίδεται, τα όπλα κατατίθενται
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
|
|
noster-nostri κτητική αντωνυμία
|
Οι δικοί μας
|
Postquam+ οριστική πρκ (χρονικός σύνδεσμος)
|
Όταν
|
pilum-i (ουδ. β')
|
Ακόντιο
|
hostis-is(αρσ. γ΄)
|
εχθρός
|
mitto-misi-missum-mittere (3)
|
Στέλνω, ρίχνω
|
gladius-ii(αρσ. β')
|
ξίφος
|
gero-gessi-gestum-gerere(3)
|
διεξάγω
|
res-rei (θηλ ε')
|
πράγμα
|
Repente επίρρημα τροπικό
|
ξαφνικά
|
post+αιτιατική
ΕΜΠΡΟΘΕΤΟΣ ΧΡΟΝΙΚΗΣ
ΑΚΟΛΟΥΘΙΑΣ
|
Μετά
|
tergum-i(ουδ. β')
|
Πλάτη, τα νώτα
|
equitatus-us (αρσ. δ')
|
ιππικό
|
cerno-crevi-cretum-cernere(3)
|
διακρίνω
|
appropinquo(1)
|
Πλησιάζω
|
cohors-cohortis (θηλυκό γ')
|
κοόρτη
|
verto-verti-versum-vertere(3)
|
στρέφω
|
fugio-fugi-fugitum-fugere(3/15-io)
|
φεύγω
|
eques-equitis(αρσ. γ')
|
ιππέας
|
curro-cucurri-cursum-currere(3)
|
Τρέχω
|
occurro-occurri(σπάνια occucuri)-occursum-occurrere(3)
+ΔΟΤΙΚΗ
|
Προστρέχω, επιτίθεμαι
|
fio- factus sum -fieri (παθητικό
του facio)
|
Γίνομαι
|
magnus-a-um(επίθετο β')
|
Μεγάλος
|
caedes-is(θηλ γ')
|
σφαγή
|
Sedulius-ii/-i(αρσ β')
|
Σεδούλιος
|
princeps-principis(αρσ. γ')
|
ηγεμόνας
|
dux-ducis (αρσ γ΄)
|
Στρατηγός
|
Lemovices-Lemovicum(αρσ.
γ')
|
Λεμοβίκες
|
occido-occidi-occisum-occidere(3)
|
σκοτώνω
|
Arverni-orum(αρσ. β')
ΜΟΝΟ
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
|
Αρβέρνοι
|
vivus-a-um (επίθετο β')
|
ζωντανός
|
fuga-ae(θηλ α')
|
φυγή
|
Comprehendo-comprehendi-comprehensum-comprehendere(3)
|
Συλλαμβάνω, καταλαμβάνω
|
signum-i (ουδ. β')
|
Σημαία, σύνθημα
|
militaris-is-e (επίθετο γ')
signa militaria
|
Στρατιωτικός
Στρατιωτικά λάβαρα
|
LXXIIII=septuaginta quattuor (απόλυτο
αριθμητικό)
|
74
|
refero-retuli-relatum-referre(3)
|
Μεταφέρω, παραδίδω
|
Numerus-i (αρσ. β')
|
Αριθμός
|
capio-cepi-captum-capere (3/15-io)
|
λαμβάνω
|
interficio-interfeci-interfectum-interficere (3/15-io)
|
Σκοτώνω
|
reliquus-a-um (επίθετο β')
|
υπόλοιπος
|
discedo-discessi-discessum-discedere(3)
|
Αποχωρώ, διασκορπίζομαι
|
posterus-a-um (επίθετο β')
|
Επόμενος
|
dies-diei(θηλ. ε')
|
Ημέρα
|
legatus-i (αρσ. β')
|
Αγγελιαφόρος
|
Iubeo-iussi-iussum-iubere(3)
|
Διατάζω
|
arma-armorum(ουδ. β')
ΜΟΝΟ
ΣΤΟΝ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟ
|
Όπλα
|
Trado-tradidi-traditum-tradere(3)
|
Παραδίδω
|
Produco-produxi-productum-producere(3)
|
Οδηγώ μπροστά
|
ipse-a-um δεικτική αντωνυμία
Χρησιμοποιείται
ως οριστική
|
Ο ίδιος
|
Pro+αφαιρετική
|
Μπροστά
|
castrum-i(ουδ. β')
castra-orum
|
φρούριο
στρατόπεδο
|
cosido-consedi-consessum-considere(3)
|
Εγκαθίσταμαι, παίρνω θέση
|
Eo (τοπικό επίρρημα)
|
εκεί
|
Dedo-dedidi-deditum-dedere(3)
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΘΕΤΟ
ΤΟΥ do(1)
ΟΛΑ ΤΑ ΣΥΝΘΕΤΑ ΤΟΥ do ΕΙΝΑΙ 3ΗΣ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
|
παραδίδω
|
Proicio-proieci-proiectum-proicere
(3/15-io)
|
Καταθέτω, ρίχνω μπροστά
|
Vercingetorix-Vercingetorigis(αρσ.γ')
|
Βερκιγγετόριγας
|
XVII(17)
Μεγάλος φόβος κατέλαβε το στρατό από τις διαδόσεις των Γαλατών και των εμπόρων, οι οποίοι διακήρυσσαν ότι οι Γερμανοί ήταν εξαιρετικά μεγαλόσωμοι και απίστευτα ανδρείοι. Καθένας για διαφορετικό λόγο (προβάλλοντας και διαφορετική δικαιολογία) επιθυμούσε να φύγει. Μερικοί παρέμεναν παρακινημένοι από ντροπή. Αυτοί δεν μπορούσαν ούτε να προσποιηθούν ούτε τα δάκρυά τους να συγκρατήσουν, κρυμμένοι στις σκηνές είτε για τη μοίρα τους παραπονούνταν είτε θρηνούσαν τον κοινό κίνδυνο μαζί με τους συντρόφους τους. Σε ολόκληρο το στρατόπεδο υπογράφονταν και σφραγίζονταν διαθήκες. Από τις διαδόσεις αυτών και το φόβο ταράζονταν σιγά-σιγά ακόμα κι εκείνοι, οι οποίοι θεωρούνταν έμπειροι στα στρατιωτικά.
XVIII(18)
Λέγεται ότι ο Ηρακλής οδήγησε το βόδια του Γηρυόνη από την Ισπανία σ΄αυτή την περιοχή, όπου αργότερα ο Ρωμύλος έχτισε τη Ρώμη. Κοντά στον Τίβερη τον ποταμό λέγεται ότι ο Ηρακλής ξεκούρασε τα βόδια και ότι ο ίδιος αποκοιμήθηκε εκεί κουρασμένος από το δρόμο. Τότε ο Κάκκος ο βοσκός, έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του, τράβηξε από την ουρά μερικά βόδια σε μια σπηλιά στραμμένα ανάποδα, Μόλις ο Ηρακλής, αφού ξύπνησε, παρατήρησε το κοπάδι και κατάλαβε ότι έλειπε ένα μέρος, κατευθύνθηκε στην πιο κοντινή σπηλιά αλλά, μόλις είδε τα ίχνη των βοδιών στραμμένα προς τα έξω, επειδή βρέθηκε σε αμηχανία, άρχισε να απομακρύνει το κοπάδι από τον αφιλόξενο τόπο. Αλλά το μουγκρητό των βοδιών, που ακούστηκε από την σπηλιά, έκανε τον Ηρακλή να γυρίσει πίσω. Τότε ο Κάκος, επειδή (ή αφού) προσπάθησε με την βία να τον εμποδίσει, πέφτει νεκρός από το ρόπαλο του Ηρακλή.
XIX(19)
΄Οταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος, ο Λεύκιος Σέργιος Κατιλίνας, άνδρας αριστοκρατικότατης καταγωγής αλλά πολύ διεστραμμένου χαρακτήρα, συνωμότησε εναντίον της πολιτείας. Τον είχαν ακολουθήσει κάποιοι επιφανείς αλλά φαύλοι άνδρες. Ο Κατιλίνας διώχθηκε από τον Κικέρωνα από την πόλη. Οι σύντροφοί του συνελήφθησαν και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή. Ο ίδιος ο Κατιλίνας μαζί με το στρατό του, αφού νικήθηκε στη μάχη, σκοτώθηκε από τον Αντώνιο, τον άλλο ύπατο. Ο Γάιος Σαλλούστιος αναφέρει ότι πολλοί ακόμη Ρωμαίοι στρατιώτες σκοτώθηκαν στην ίδια φονικότατη μάχη, πολλοί εξάλλου ότι τραυματίστηκαν βαριά.
XX(20)
Ο Κλαύδιος, στο πεντηκοστό έτος της ηλικίας του, πήρε (κατέλαβε) την εξουσία χάρη σε κάποιο παράδοξο τυχαίο περιστατικό. ΄Όταν διώχθηκε από τους δολοφόνος του Καλιγούλα, είχε καταφύγει σε μία θερινή κατοικία, της οποίας το όνομα είναι Ερμαίο. Μετά πιο λίγο, επειδή τρόμαξε από τη φήμη της σφαγής, σύρθηκε (έρποντας) προς το πιο κοντινό λιακωτό και κρύφτηκε ανάμεσα στις κουρτίνες, που κρέμονταν στις πόρτες. (Κάποιος) στρατιώτης ενώ έτρεχε εδώ κι εκεί παρατήρησε τα πόδια του τον αναγνώρισε που κρυβόταν (και) αφού τον τράβηξε έξω, τον αναγόρευσε αυτοκράτορα. Από εκεί τον οδήγησε προς τους συντρόφους του. Από αυτούς μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο λυπημένος κι έντρομος, ενώ το πλήθος που τον συναντούσε τον έκλαιγε σαν μελλοθάνατο. Την επόμενη μέρα ο Κλαύδιος έγινε (αναγορεύτηκε) αυτοκράτορας
26/1/2014
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΧΙΙ-ΧΧ (12-20)
XII (12)
Στο Λεύκιο Αιμίλιο Παύλο, ύπατο για δεύτερη φορά, έλαχε ο κλήρος να διεξάγει πόλεμο με τον βασιλιά Περσεά. Μόλις επέστρεψε
στο σπίτι (του) κατά το βραδάκι, η κορούλα του η Τέρτια, η οποία τότε ήταν πάρα
πολύ μικρούλα, έτρεξε στην αγκαλιά του πατέρα. Ο πατέρας έδωσε στην κόρη φιλί,
αλλά παρατήρησε ότι αυτή ήταν λίγο θλιμμένη. "Τι είναι" είπε
"Τέρτιά μου;" "Γιατί (άραγε) είσαι θλιμμένη; Τι σου
συνέβη;". "Πατέρα μου" απάντησε εκείνη " ο Πέρσης
πέθανε". Γιατί είχε πεθάνει (ένα) σκυλάκι με αυτό το όνομα, το οποίο η
κοπέλα αγαπούσε πολύ. Τότε ο πατέρας είπε στην Τέρτια: "δέχομαι τον οιωνό. ΄Ετσι από τυχαίο
λόγο, προγεύτηκε στη ψυχή (του) ελπίδα περίλαμπρου θριάμβου.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Aemilius-ii-I
(κλητ.Aemili) (αρσενικό β΄) = Αιμίλιος
Paulus-i (αρσενικό β΄) = Παύλος
Consul-is
(αρσενικό γ΄) = ύπατος
Iterum
(χρονικό επίρρημα) = ξανά
Bellum-i (ουδέτερο β΄) = ο πόλεμος
Perses-ae (αρσεν.α΄) κατά το Anchises-ae = ο βασιλιάς
Rex,Regis (αρσενικό γ΄) = διεξάγω
Gero,
gessi,
gestum,
genere
(3) = διεξάγω
Ut
(=ubi)
(χρον.συνδ.) (+ οριστ.πρκ.) = όταν, μόλις
Obtingit,
obtigit,
obtingere
(3) (απρόσωπο) = τυχαίνει συμβαίνει
Domus
–us (θηλυκό δ΄) = το σπίτι
Domum (τοπικό επίρρημα) = στο σπίτι
Vesper-i (ετεροκλ.) (αρσεν.β΄) = δειλινό, εσπέρα
(κατά γ΄κλ.: Γεν.
vesperis, Αφαιρ. Vespere)
Redeo, redi(v)I, reditum, redire(4) = επιστρέφω
Filiola-ae (θηλυκό α΄) (υποκορ. του filia) = κορούλα
Tum
(χρονικό επίρρημα) = τότε
Admodum
(ποσοτικό επίρρημα) =πάρα πολύ
(κυρίως
σαν επιτακτικό του θετικού βαθμού των επιθέτων)
Parvulus-a-um (επίθετο β΄) = ο μικρούλης
(υποκοριστικό
του parvus-a-um)
Complexus
–us (αρσενικό δ΄) = η αγκαλιά
Pater-tris (αρσενικό γ΄) = ο πατέρας
Curro,
cucurri, cursum, currere(3) = τρέχω
Οsculum-i (ουδέτερο β΄) = φιλί
Do, dedi, datum,
date (1) = δίνω
ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα σύνθετα του do με μονοσύλλαβη
πρόθεση κλίνονται κατά την 3η συζυγία.
Animadverto-verti-versum-vertere(3) = προσέχω, παρατηρώ
Tristiculus-a-um (επίθετο β΄) = ο λίγο θλιμμένος
(υποκοριστικό του
tristis-is-e) tristis-is-e
Quis-quid? (ερωτημ.ουσιαστ.αντων.=
= τις, τι
Inquità γ΄ ενικό πρόσωπο παρακειμένου
ελλειπτικού ρήματος
Inquam (=λέω)
meus,
meam, meum (κτητική αντωνυμία α΄ προσώπου για ένα κτήτορα
= δικός μου, δική μου, δικό μου
accidit, accidit, --, accidere (3) = συμβαίνει
(ad + cado)
(τριτροπρόσωπο)
respondeo-respondi-responsum-respondere(2) = απαντώ
Persa-ae (αρσενικό α΄) = ο Πέρσης
Pereo,peri(v)I, peritum, perire (4) = πεθαίνω, χάνομαι
(per +eo)
enim,
nam
ΠΡΟΣΟΧΉ! δεν εισάγουν
ποτέ δευ/σα. Αιτιολογική πρόταση
Catellus-i(αρσενικό β΄) = σκυλάκι
nomen-inis
(ουδέτερο γ΄) = το όνομα
accipio, accepti, acceptim accipere (3) (15-io) = δέχομαι
sic (τροπικό επίρρημα) = έτσι
fortuitus-a-um = (επίθετο β΄) = τυχαίος
dictum-i (ουδέτερο β΄) = ο λόγος
spes
– spei
(θηλυκό ε΄) = η ελπίδα
clarus-a-um (επίθετο β΄) = ο ένδοξος
praeclarus-a-um (επίθετο β΄) = ο τρισένδοξος
triumphus-i
(αρσενικό β΄) = ο θρίαμβος
animus-i
(αρσενικό β΄) = η ψυχή
praesumo,
praesumpsi, praesumptum.praesumere(3)
(prae + sumo) = προγεύομαι
|
XIII(13)
Ο Σουλπίκιος Γάλλος, ήταν ύπαρχος του Λεύκιου Αιμίλιου Παύλου, ο οποίος
διεξήγε πόλεμο εναντίον του βασιλιά Περσέα. Μια ξάστερη νύχτα, ξαφνικά, η
σελήνη είχε χαθεί εξαιτίας του ξαφνικού φοβερού θεάματος τρόμος είχε καταβάλει
τις ψυχές των στρατιωτών και ο στρατός είχε χάσει το ηθικό του. Τότε ο
Σουλπίκιος Γάλλος μίλησε για τη φύση του ουρανού και για τη στάση και τις
κινήσεις των αστεριών και της σελήνης και με αυτόν τον τρόπο έστειλε το στρατό
στη μάχη με αναπτερωμένο το ηθικό. ΄Ετσι οι ελευθέριες τέχνες του Γάλλου
άνοιξαν το δρόμο για την περίλαμπρη εκείνη νίκη του Παύλου. Επειδή εκείνος είχε
νικήσει τον φόβο του Ρωμαϊκού στρατού, ο στρατηγός μπόρεσε να νικήσει τους
αντιπάλους.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Legatus –i(αρσενικό β΄) = ύπαρχος (εδώ)
à αγγελιαφόρος
à διοικητής λεγεώνας
Adversus
(πρόθεση) + Αιτιατική =
εναντίον
ή
adversum à εχθρική διάθεση
Rex – Regis (αρσενικό γ΄) = ο βασιλιάς
Perses-ae (αρσενικό α΄) = ο Περσεάς
(κλίνεται παρόμοια με το Anchises-ae)
Bellum-i(ουδέτερο β΄) = πόλεμος
Gero, gessi, gestum, gerere (3) = διεξάγω, κάνω
Serenus-a-um (επίθετο β΄) = ξάστερος, καθαρός
Nox, noctis
(θηλυκό γ΄) = η νύχτα
Αφαιρ.ενικού Nocte και noctu
Subito (τροπικό επίρρημα) = ξαφνικά
Luna-ae (θηλ.α΄) (sing.tantum) = ξαφνικά
Deficio,
defeci, defectum, deficere (3) (15-io) = χάνομαι
(εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο)
Repentinus –a – um (επίθετο β΄) = αιφνίδιος,
ξαφνικός
Monstrum-i (ουδέτερο β΄) = θέαμα φοβερό
Terror, terroris (αρσενικό γ΄) = φόβος, τρόμος
Animus-i (αρσενικό β΄) = ψυχή
Miles –itis
(αρσενικό γ΄) = στρατιώτης
Invado, invasi, invasum, invadere (3) = εισέρχομαι
Exercitus –us (αρσενικό δ΄) = στρατός
Fiducia –ae (θηλυκό α΄) = εμπιστοσύνη
Amitto, amisi, amissum, amittere (3) = εισέρχομαι
Tum
(χρονικό επίρρημα) = τότε
De (πρόθεση ) + Αφαιρετική (αναφορά)
= περί
Caelum –i (ουδέτερο β΄) = ουρανός
Πληθ: Caeli –orum
(αρσεν.β΄) (ετερογενές)
Ratio –onis (θηλυκό γ΄) = φύση, λογική
Stella –ae
(θηλυκό α΄) = το αστέρι
Status –us
(αρσενικό δ΄) = η στάση
Motus –us (αρσενικό δ΄) = η κίνηση
Disputo –avi
– atum – are (1) = μιλώ για …
Is –ea – id
(δεικτική αντωνυμία) = αυτός,ή,ό
Modus –i(αρσενικό β΄) = τρόπος
Ac και atque (συμπλεκτικός σύνδεσμος) = και
Alacer,
alacris, alacre (επίθετο γ΄) = πρόθυμος
Pugna –ae
(θηλυκό α΄) = μάχη
Mitto,
misi, missum, mittere (3) = στέλνω
Sic (τροπικό επίρρημα
) = έτσι
Liberalis
–is –e (επίθετο γ΄) = ελευθέριος
Ars, artis (θηλυκό γ΄) = η τέχνη
Aditus –us (αρσενικό δ΄) = είσοδος, πέρασμα
Ilustris –is –e (επίθετο γ΄) = επιφανής, ένδοξος
Ille, illa, illud (δεικτική αντωνυμία) = εκείνος
Aditum do = ανοίγω δρόμο
Do, dedi, datum dare (1) = δίνω
Paulianus –a –um (επίθετο β΄) ο του Παύλου
Quia (αιτιολογικός σύνδεσμος) = επειδή
Metus –us (αρσενικό δ΄) = φόβος
Vinco,
vici, victum, vincere (3) = νικώ
Imperator
– ris (αρσενικό γ΄) = στρατηγός
Adversarius
–ii (αρσενικό β΄) = αντίπαλος,
εχθρός
Possum,
potui, --, posse + τελικό απαρ. = μπορώ να …
|
XIV(14)
Μετά τη
ναυμαχία στο ΄Ακτιο, ο Κάσσιος από την Πάρμα, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο
στρατό του Μάρκου Αντώνιου, κατέφυγε στην Αθήνα. Εκεί μόλις είχε παραδώσει την
ταραγμένη του ψυχή στον ύπνο, όταν ξαφνικά
εμφανίστηκε σε αυτόν φρικιαστική μορφή. Νόμισε ότι ερχόταν εναντίον του
άνθρωπος εξαιρετικά μεγαλόσωμος και με βρώμικη όψη, όμοιος με εικόνα νεκρού.
Μόλις τον είδε ο Κάσσιος, τον κατέλαβε φόβος και θέλησε να μάθει το όνομά του.
Εκείνος απάντησε ότι ήταν ο Πλούτωνας. Τότε τρόμος συντάραξε τον Κάσσιο και τον
ξύπνησε. Ο Κάσσιος φώναξε τους δούλους και τους ρώτησε για τον άνδρα. Εκείνοι
δεν είχαν δε κανέναν. Ο Κάσσιος παραδόθηκε για δεύτερη φορά στον ύπνο και
ονειρεύτηκε την ίδια μορφή. Μετά από λίγες μέρες τα ίδια τα γεγονότα (η ίδια η πραγματικότητα) επιβεβεβαίωσαν (-σε) την αξιοπιστία του ονείρου. Δηλαδή ο
Οκταβιανός του επέβαλε την ποινή του θανάτου.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟBellum- i(ουδέτερο β΄) = ο πόλεμος
Actiacus -a-um (επίθετο β΄) = ο του Ακτίου
Post (χρονικό επίρρημα) =
έπειτα
Post (πρόθεση) + Αιτιατική
= μετά
Parmenisis-is-e (επίθετο γ΄) = ο από την Πάρμα
Athenae-arum (θηλυκό α΄) (plur.tantum) = η Αθήνα
Exertictus-us (αρσενικό δ΄) = ο στρατός
Confugio, confugi,--,confugere (3) (15-io) = καταφεύγω
Ibi (τοπικό επίρρημα) =
εκεί
Vix (χρονικό επίρρημα) = μόλις
Animus-i (αρσενικόβ΄) = ψυχή, φρόνιμα
Sollicitus-a-um (επίθετο β΄) = ταραγμένος
Cum (χρονικός σύνδεσμος)
Somnus-i (αρσενικό β΄) = ο ύπνος
Do animum somno = κοιμάμαι
Repente (τροπικό επίρρημα) = ξαφνικά
Appareo, apparui,
apparitum,
apparere(2)
= εμφανίζομαι
Species,
speciei (θηλυκό ε΄)
= η
μορφή
Horrendus-a-um
(επίθετο
β΄) = φρικτός
Existimo(1)
= νομίζω
Venio,
veni, ventum, venire (4) = φτάνω, έρχομαι
Homo,
hominis (αρσενικό γ΄)
= άνθρωπος
Ingens,
ingentis (επίθετο γ΄) = τεράστιος, πελώριος
Magnitudo,
magnitudinis (θηλυκό γ΄)
= μέγεθος
Facies-ei (θηλυκό ε΄) = πρόσωπο
Squalidus-a-um
(επίθετο β΄) = βρώμικος
Similis-is-e
(επίθετο γ΄) = όμοιος
Effigies-ei )θηλυκό ε΄= εικόνα, μορφή
Motruus-I (αρσενικό β΄) = νεκρός
(μτχ. παθητ. παρακ. του moriot, mortuus sum, mori, αποθ.3)
Simul (χρονικός σύνδεσμος)
= όταν, ευθύς
Aspicio,-pexi, -pectum, -picere (3) (15-io) = παρατηρώ
Timor-ris (αρσενικό γ΄) = ο φόβος
Concipio,
concepi, conceptum, concipere (3) = καταλαμβάνω
(15-io)
Nomen-inis
(ουδέτερο γ΄= όνομα
Cupio,
cupi(v)I, cupitum, cupere (3) (15-io) = επιθυμώ
Audio,
audi(v)I, auditum, audire (4) = ακούω
Respondeo,
respondi- responsum- respondere (2) = απαντώ
Ille,
illa, illud (δεικτική αντωνυμία)
= εκείνος
Orcus-i (αρσενικό β΄)
= Πλούτων
terror- oris (αρσενικό β΄)
= τρόμος
Concutio,
concussi, concussum, concutere (3) = συνταράζω
(cum + quatio) (15-io)
excito-avi-atum-are
(1) = σηκώνω
servus-I (αρσενικό β΄) = ο υπηρέτης
inclamo-avi-atum-are
(1) = καλώ, φωνάζω
de (πρόθεση) + Αφαιρετική (αναφορά) = περί
interrogo-avi-atum-are(1) = ρωτώ, ζητώ να μάθω
nemo (αόριστη
ουσιαστ.αντωνυμία) = κανείς
video, vidi, visum, videre (2) = βλέπω
iterum (χρονικό επίρρημα) =
ξανά
idem, eadem, idem (δεικτική
επαναλ.αντων.) = ο ίδιος
somnio, somniavi, somniatum, somniare(1) = ονειρεύομαι
paucus-a-um (επίθετο β΄) = λίγος
dies, diei (αρσενικό ε΄) = η μέρα
res, rei (θηλυκό ε΄) = πράγμα
ipse, ipsa, ipsum (οριστική αντωνυμία)
= ο ίδιος
fides, ei
(θηλυκό
ε΄) (sing.tant.) = πίστη, αξιοπιστία
somnium-ii/-i(ουδέτερο β΄) = το όνειρο
confirmo-avi-atum-are (1) = επιβεβαιώνω
Octavianus-i(αρσενικό β΄) = Οκταβιανός
Supplicium-ii/-i
(ουδέτερο
β΄) = τιμωρία
Ετερόσημο: supplicia-orum = λατρεία,
προσευχές
Caput,
capitis (ουδέτερο β΄)
= το
κεφάλι
Adficio/(afficio)-adfeci-adfectum-adficere(3)
=
Ad+facio (15 se-io)
Adficio aliquem supllicio capitis = τιμωρώ κάποιον με θάνατο
|
XV(15)
Ολόκληρη ζωή των Γερμανών περιορίζεται στο κυνήγι και
στη σπουδή των στρατιωτικών. Οι Γερμανοί δεν ασχολούνται με τη γεωργία
τρέφονται με γάλα, τυρί και κρέας. Σε περιοχές πάρα πολύ παγωμένες (αν και
ζουν), φορούν μόνο δέρματα και πλένονται στους ποταμούς. Κάθε φορά που η
πολιτεία διεξάγει πόλεμο, εκλέγονται άρχοντες με εξουσία ζωής και θανάτου.Κατά
τις ιππομαχίες συχνά πηδούν από τα άλογα και μάχονται πεζοί η χρήση σελών
θεωρείται πράγμα αισχρό και μαλθακό. Δεν επιτρέπουν να εισάγεται στη χώρα τους
κρασί από εμπόρους, γιατί εξαιτίας αυτού, όπως πιστεύουν, οι άνθρωποι γίνονται
μαλθακοί και εκθηλύνονται.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
|
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ Χ-ΧΙ (10-11) 12/1/2014
.JPG)
Χ(10)
Ο Αινείας θα διεξάγει
φοβερό πόλεμο στην Ιταλία.Θα συντρίψει άριους λαούς, θα τους επιβάλλει θεσμούς
και θα χτίσει τείχη. Εσύ θα αποθεώσεις τον Αινεία. Αργότερα ο Ίουλος , γιος του
Αινεία , θα μεταφέρει το βασίλειο από το Λαβίνιο και θα οχυρώσει την Άλβα
Λόγγα. Έπειτα από τριακόσια χρόνια η Ιλία θα γεννήσει δύο γιους , τον Ρωμύλο
και τον Ρώμο, τους οποίους θα αναθρέψει μια λύκαινα. Ο Ρωμύλος θα χτίσει τα
τείχη του Άρη και θα δώσει το όνομά του στους Ρωμαίους. Η εξουσία στους
Ρωμαίους θα είναι χωρίς τέλος, Ο Καίσαρας Αύγουστος , καταγόμενος από τον
Ίουλο, θα κλείσει τις πύλες του Πολέμου και θα ξαναφέρει το βασίλειο του
Κρόνου. Αυτόν εσύ, όπως τον Αινεία, θα υποδεχθείς στον ουρανό.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Aeneas-ae (αρσενικό α')
|
Αινείας
|
bellum-i (ουδέτερο β')
|
πόλεμος
|
ingens-ntis
(επίθετο
γ'-μονοκατάληκτο)
|
Πελώριος,φοβερός
|
gero-gessi-gestum-gerere(3)
|
Διεξάγω, κάνω
|
Italia-ae (θηλυκό α')
|
Ιταλία
|
In + αφαιρετική στάση σε τόπο
|
Σε
|
populus-i(αρσενικό β')
|
λαός
|
ferox-ocis
(επίθετο
γ'-μονοκατάληκτο)
|
Άγριος
|
contundo-contudi-contusum-contundere(3)
|
Συντρίβω
|
mos-moris(αρσενικό γ')
ΕΤΕΡΟΣΗΜΟ:
Ενικός:συνήθεια,
έθιμο
Πληθυντικός:ήθη,
θεσμοί
|
|
is-ea-id δεικτική αντωνυμία
|
Αυτός-ή-ό
|
impono-imposui-impositum-imponere(3)+αιτιατική
+δοτική
|
επιβάλλω
|
moenia-ium(ουδέτερο γ')
(pluralia
tantum)
|
τείχη
|
condo-condidi-conditum-condere(3)
|
Χτίζω
|
caelum-i
ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΣ:
Ενικός:
caelum-i (ουδ.β')
Πλυθυντικός:
cael-orum(αρσ.β')
|
Ουρανός
|
Fero-tuli-latum-ferre(ανώμαλο)
Ad caelum
fero
|
Φέρνω, μεταφέρω,
υποφέρω
Αποθεώνω
|
Postea (χρονικό επίρρημα)
|
μετά
|
Iulus-i (αρσ. β')
|
Ίουλος
|
filius-ii/-i(αρσ. β')
|
γιος
|
regnum-i (ουδ. β')
|
Βασίλειο
|
Lavinium-ii/-i
(ουδ.
β')
|
Λαβίνιο
|
transfero-trantuli-translatum-transferre
(ανώμαλο)
|
Μεταφέρω
|
Alba Longa
|
Άλβα Λόγγα
|
munio-muni(v)i-munitum-munire
(4)
|
Οχυρώνω
|
post +αιτιατική
(χρονική ακολουθία)
|
Μετά
|
trecenti-ae-a (απόλυτο αριθμητικό)
(pluralia
tantum)
|
τριακόσιοι
|
annus-i (αρσ.β')
|
Χρόνος
|
Duo-duae-duo (απόλυτο αριθμητικό)
|
Δύο
|
Ilia-ae (θηλυκό α')
|
Ιλία
|
Romulus-i (αρσ.
β')
|
Ρωμύλος
|
Remus-i
|
Ρώμος
|
pario-peperi-partum-parere
(3)(15-io)
ΜΤΧ ΜΕΛΛΟΝΤΑ:
pariturus-a-um
|
Γεννώ
|
qui-quae-quod αναφορική αντωνυμία
|
Ο οποίος-α-ο
|
lupa-ae (θηλυκό α')
|
λύκαινα
|
nutrio-nutri(v)i-nutritum-nutrire(4)
|
(ανα)τρέφω
|
martius-a-um
(επίθετο β')
|
Ο του Άρη, Άρειος
|
Romanus-a-um(επίθετο β')
|
ρωμαίος
|
suus-a-um κτητική αντωνυμία
|
Δικός-ια-ό του
|
nomen-inis(ουδ. γ')
|
Όνομα
|
appello
(1)
|
Καλώ, ονομάζω
|
imperium-ii/-i(ουδ. β')
|
εξουσία
|
finis-is (αρσ.γ')
ΑΡΣΕΝΙΚΟ
ΚΑΤ' ΕΞΑΙΡΕΣΗ
|
Τέλος
|
sine+ αφαιρετική
|
Χωρίς
|
Sum-fui-..............-esse
|
Είμαι
|
Caesar-aris(αρσ. γ')
|
Καίσαρας
|
Augustus-i(αρσ. β')
|
Αύγουστος
|
οrior-ortus
sum-oriri(αποθ.4)
oriturus-a-um
(μτχ μέλλοντα)
ortus-a-um
(μτχ πρκ)
|
Γεννιέμαι
|
Iulus-i(αρσ. β')
|
Ίουλος
|
porta-ae(θηλ. α')
|
Πύλη,πόρτα
|
claudo-clausi-clausum-claudere(3)
|
Κλείνω
|
Saturnius-i(αρσ. β')
|
Ο του Κρόνου
|
regnum-i(ουδ. β')
|
Βασίλειο
|
restituo-restitui-restitutum-restituere(3)
|
Αποκαθιστώ,
ξαναφέρνω
|
Accipio-accepi-acceptum-accipere
(3)(15-io) <ad+capio
|
(υπο)δέχομαι
|
XI (11)
Ο Αννίβας, ο Καρχηδόνιος στρατηγός ,
σε ηλικία είκοσι έξι χρονών, νίκησε όλα τα έθνη της Ισπανίας με πόλεμο και
κυρίεψε το Σάγουντο με τη βία, ΄Επειτα πέρασε με λέφαντες τις ΄Αλπεις, που
χωρίζουν την Ιταλία από τη Γαλατία. Μόλις βρέθηκε στην Ιταλία, κατατρόπωσε τις
στρατιωτικές δυνάμεις των Ρωμαίων κοντά στον ποταμό Τίκινο, στον ποταμό Τρεβία,
στη λίμνη Τρασιμένη και τις Κάννες και τις εξολόθρευσε. Ο Ρωμαϊκός λαός
πληροφορήθηκε έντρομος την καταστροφή στις Κάννες. Στον Φαλερνό αγρό ο Αννίβας
ξέφυγε από την ενέδρα του Φάβιου Μάξιμου. Αφού συμπλήρωσε δεκατέσσερα χρόνια στην
Ιταλία, οι Καρχηδόνιοι τον ανακάλεσαν στην Αφρική. Εκεί, μάταια ο Αννίβας
επεδίωξε να τελειώσει με συνθήκη τον πόλεμο με τους Ρωμαίους. Τελικά αγωνίστηκε
με τον Π. Σκιπίωνα κοντά στη Ζάμα, αλλά
οι Ρωμαίοι κέρδισαν τη νίκη.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
=
o Aννίβας
|
|
dux –ducis
(αρσενικό γ΄)
|
= στρατηγός, αρχηγός
|
Carthaginiensis
–is –e (επίθετο γ΄)
|
= ο Καρχηδόνιος
|
VI (sex)
(άκλιτο απόλ.αριθμ)
|
=
έξι
|
XX(viginti)
(άκλιτο απόλ.αριθμ.)
|
= είκοσι
|
annus -i (αρσενικό
β΄)
|
= έτος, χρόνος
|
nascor-natus
sum nasci (αποθ.3)
Natus –a um
μτχ. παρακειμένου
nasciturus-a-um
μτχ. μέλλοντα
omnis –is –e
(επίθετο γ΄) =ολόκληρος
|
=γεννιέμαι
|
gens,-gentis (θηλυκό γ΄)
|
= γένος, έθνος, λαός
|
Hispania –ae (θηλυκό α΄)
|
= η Ισπανία
|
bellum –i(ουδέτερο β΄)
|
= πόλεμος
|
supero
–avi – atum – are (1)
|
=
νικώ,
υπερισχύω
|
Saguntum-i (ουδέτερο β΄)
|
= Σάγουντο
|
Vis (ελλειπτικό) (θηλυκό γ΄)
|
= δύναμη
|
expugno-avi-atum-are
(1)
|
=
εκπορθώ
|
postea (χρονικό επίρρημα)
|
= έπειτα
|
ab + Αφαιρετική
|
= από
|
Italia –ae
(sing.tantum) (θηλυκό α΄)
|
= Ιταλία
|
Gallia-ae
(sing.tantum) (θηλυκό α΄)
|
= Γαλατία
|
Alpes-ium (θηλυκό γ΄)
|
= οι ΄Αλπεις
|
seiungo,seiunxi,
seiuactum,seiungere(3)
|
= (δια)χωρίζω
|
elephas-ntis (αρσενικόγ΄) αλλά και
elephantus –i (αρσ.β΄) (abudantia)
|
= ελέφαντας
|
transeo,
transi(v)i, transitum, transire
(4)
|
= διέρχομαι, περνώ
|
populus –i (αρσ. β΄)
|
= ο λαός
|
Romanus –a
–um (επίθετοβ΄)
|
= Ρωμαϊκός
|
Ubi (χρονικός σύνδεσμος)
+Οριστική Παρακειμένου à
|
= ευθύς ως…,μόλις
Προτερόχρονο
|
apud (πρόθεση) + Αιτιατική
|
= πλησίον
|
Ticinus -i (αρσενικό β΄)
Trebia –ae (αρσενικό β΄)
Trasumenus
–i (αρσεινικό β΄)
Cannae –arum (pl.tant) (θηλυκό α΄)
|
= Τικίνος (ποταμός)
= ο ποταμός Τρεβίας
= η λίμνη Τρασιμένη
= οι Κάννες
|
profligo –avi
–atum – are (1)
|
= καταβάλλω, κατατροπώνω
|
deleo,
delevi, deletum, delere (2)
|
= καταστρέφω
|
Cannensis –s
–e (επίθετο γ΄)
|
= ο των Καννών
|
clades –is (θηλυκό γ΄)
|
= καταστροφή, συντριβή
|
pavidus –a –um
(επίθετο β΄)
audio,
audivi, auditum, audire (4) ager, agri (αρσενικό β΄)
insidiae – arum
(plur.tant.) (θηλυκό α΄)
Fabius–ii/i(αρσενικό β΄)
Maximus –i (αρσενικό β΄)
expedio –i(v)i–itum
–re (4)
expedio me
postquam (χρονικός σύνδεσμος)
XIV(quattuordecim) (άκλιτο απόλ.αριθμ.)
annus-i (αρσενικό β΄)
compleo, complevi, completum complere (2)
Carthaginienses-ium (ουσιαστικό γ΄)
voco-avi-atum-are (1)
revoco-avi-atum-are(1)
ibi (τοπικό επίρρημα)
bellum-i (ουδέτερο β΄)
compono, composui, compositum,
componere(3) = τελειώνω
compono bellum
=τελειώνω τον πόλεμο (με συνθήκη)
frustra (τροπικό επίρρημα) = μάταια
cupio, cupi(v)i, copitum, cupere
(15-io) (3)
= επιθυμώ
denique (χρονικό επίρρημα)= τελικά
apud (πρόθεση) + Αιτιατική = πλησίον
Zama-ae(θηλυκό α΄)= η Ζάμα
dimico-avi-atum-are(1) =αγωνίζομαι
victoria-ae (θηλυκό α΄)= η νίκη
reporto-avi-atum-are (1) = κερδίζω
Publius-Publii/i
(αρσενικό β΄)
= Πόπλιος
Scipio-Scipionis
(αρσενικό γ΄)
= Σκιπίωνας
Publius Scipio= Πόπλιος Σκιπίωνας
|
= τρομαγμένος,έντρομος
= ακούω
= αγρός
ager Falernus
Φαλερνός αγρός (περιοχή της Καμπανίας)
= παγίδα, ενέδρα
= Φάβιος
=Μάξιμος
=απελευθερώνω
= ξεφεύγω
=
όταν, αφού
= δεκατέσσερα
= χρόνος, έτος
=γεμίζω, συμπληρώνω
= οι Καρχηδόνιοι
= καλώ
= ανακαλώ
= εκεί
= πόλεμος
|
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ Ι-ΙΧ (1-9)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ I (1)
Ο Οβίδιος ο ποιητής είναι εξόριστος στην Ποντική γη. Γράφει συχνά επιστολές στη Ρώμη. Οι επιστολές είναι γεμάτες παράπονα. Επιθυμεί τη Ρώμη και θρηνεί την αντίξοη τύχη. Διηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και για την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή. Με επιστολές μάχεται ενάντια στην αδικία. Η μούσα είναι η μόνη φίλη του ποιητή.
ΚΕΙMΕNO ΙΙ (2)
Ο Αινείας είναι γιος του Αγχίση. Η Τροία είναι πατρίδα του Αινεία. Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και με δόλο την κυριεύουν. Ο Αινείας με τον Αγχίση, το γιο του και τους συντρόφους του πλέει προς την Ιταλία. Αλλά οι άνεμοι αναταράζουν τη θάλασσα και παρασύρουν τον Αινεία στην Αφρική. Εκεί η βασίλισσα Διδώ θεμελιώνει (ιδρύει ) νέα πατρίδα. Ο Αινείας αφηγείται από την αρχή στη βασίλισσα τις παγίδες των Ελλήνων. Η βασίλισσα αγαπά τον Αινεία και ο Αινείας τη βασίλισσα. Τελικά ο Αινείας ταξιδεύει (πλέει) στην Ιταλία και η βασίλισσα πεθαίνει.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Aeneas-ae (αρσενικό α’)
|
Αινείας
|
filius-ii/-i (αρσενικό β’)
|
γιος
|
Anchises-ae (αρσενικό α)
|
Αγχίσης
|
sum,fui,----,esse
|
Είμαι, υπάρχω
|
patria-ae(θηλυκό α’)
|
πατρίδα
|
Troia-ae(θηλυκό α’)
|
Τροία
|
Graecus-i (αρσενικό β’)
|
έλληνας
|
Oppugno-avi-atum-are(1)
|
Πολιορκώ
|
dolus-i (αρσενικό β’)
|
δόλος
|
Expugno-avi-atum-are(1)
|
Κυριεύω
|
Cum+αφαιρετική
|
Παραβολή, τρόπο, συνοδεία (εδώ), φιλική ή εχθρική διάθεση
|
natus-i (αρσενικό β’)
|
γιος
|
Socius-ii (αρσενικό β’)
|
σύμμαχος
|
Societas-atis (θηλυκό γ’)
|
συμμαχία
|
Italia-ae (θηλυκό α’)
|
Ιταλία
|
Navigo-avi-atum-are(1)
|
Ταξιδεύω
|
Sed (αντιθετικός σύνδεσμος)
|
Αλλά
|
ventus-i (αρσενικό β’)
|
Άνεμος
|
pontus-i (αρσενικό β’)
|
θάλασσα
|
Turbo-avi-atum-are(1)
|
Ταράζω
|
Africa-ae (θηλυκό α΄)
|
Αφρική
|
Porto-avi-atum-are(1)
|
Παρασύρω, μεταφέρω, φέρω
|
Ibi τοπικό επίρρημα
|
Εκεί
|
Dido-onis (θηλυκό γ΄)
|
Διδώ
|
regina-ae(θηλυκό α΄’)
|
βασίλισσα
|
rex-gis (αρσενικό γ’)
|
βασιλιάς
|
Regno-avi-atum-are(1)
|
Βασιλεύω, κυβερνώ
|
regnum-i (ουδέτερο β)
|
Το βασίλειο
|
novus-a-um(επίθετο β’)
|
νέος
|
Fundo-avi-atum-are (1)
|
Ιδρύω, θεμελιώνω
|
insidiae –arum (θηλυκό α’)pluralia tantum
|
Ενέδρα, παγίδα
|
Renarro-avi-atum-are(1)
|
Αφηγούμαι από την αρχή
|
Amo-avi-atum-are(1)
|
Αγαπώ
|
Denique(χρινικό επίρρημα)
|
Τελικά
|
Exspiro-avi-atum-are(1)
|
Εκπνέω, ξεψυχώ
|
ΚΕΙΜΕΝO III (3)
ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ
Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν κόρη την Ανδρομέδα. Η Κασσιόπη περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνεται με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει στην ακτή της Αιθιοπίας θαλασσινό κήτος, που αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους: Βασιλικό σφάγιο αρέσει στο Θεό!» Τότε ο Κηφέας δένει την Ανδρομέδα σε βράχο, το κήτος κατευθύνεται προς την Ανδρομέδα. Ξαφνικά καταφθάνει πετώντας με τα φτερωτά του σανδάλια ο Περσέας, βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ του και ελευθερώνει την Ανδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της Αιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Cepheus- i (αρσενικό β’)
|
Κηφέας
|
Cassiope-es (θηλυκό α΄)
|
Κασσιόπη
|
Andromeda-ae(θηλυκό α΄)
|
Ανδρομέδα
|
filia-ae(θηλυκό α΄)
|
κόρη
|
habeo-habui-habitum-habere(2)
|
έχω
|
superbus-a-um(επίθετο β΄)
|
περήφανος
|
forma-ae (θηλυκό α΄)
|
ομορφιά
|
suus-a-um κτητική αντωνυμία γ’προσώπου
|
Δικός-α-ο του
|
Nympha-ae (θηλυκό α΄)
|
Νύμφη
|
se
|
Προσωπική αντωνυμία γ΄ προσώπου
|
compare-avi-atum-are(1)
|
συγκρίνω
|
Neptunus-i (αρσενικό β’)
|
Ποσειδώνας
|
iratus-a-um μετοχή πρκ του ρήματος irascor(αποθετικό 3)
|
εξοργισμένος
|
Ad+αιτιατική κίνηση σε τόπο
|
Προς…
|
Aethiopia-ae (θηλυκό α΄)
|
Αιθιοπία
|
urgeo-ursi-…….-urgere(2)
|
σπρώχνω, ωθώ
|
ora-ae (θηλυκό α΄)
|
ακτή
|
marinus-a-aum (επίθετο β’)
|
θαλάσσιος
|
mare-is (ουδέτερο γ’’)
|
θάλασσα
|
belua-ae (θηλυκό α΄)
|
κήτος
|
qui-quae-quod αναφορική αντωνυμία
|
Ο οποίος-α-ο
|
noceo-nocui-nocitum-nocere(2)
|
βλάπτω
|
oraculum-i (ουδέτερο β’)
|
μαντείο
|
respondeo-respondi-responsum-respondere(2)
|
απαντώ
|
regius-a-um (επίθετο β’)
|
βασιλικός
|
pleceo-placui-placitum-placere(2)
|
Αρέσω, είμαι αρεστός
|
Tum (χρινικό επίρρημα)
|
τότε
|
hostia-ae θηλυκό α’
|
σφάγιο για θυσία
|
deus-i αρσενικό β’
|
θεός
|
scopulus-i αρσενικό β’
|
Βράχος
|
adligo-avi-atum-are(1)
|
δένω
|
moveo-movi-motum-movere(2)
|
κινούμαι
|
Repente (τροπικό επίρρημα)
|
Ξαφνικά
|
Perseus-I αρσενικό β’
|
Περσέας
|
calceus-i (αρσενικό β’)
|
σανδάλι
|
pennatus-a-um (επίθετο β’)
|
φτερωτός
|
advolo-avi-atum-are(1)
|
κατευθύνομαι
|
puella-ae (θηλυκό α)
|
κοπέλα
|
video-vidi-visum-videre(2)
|
βλέπω
|
Et (συμπλεκτικός σύνδεσμος)
|
και
|
Stupeo-stupui-…..-stupere(2)
|
θαμπώνομαι
|
hasta-ae (θηλυκό α’)
|
δόρυ
|
deleo-evi-etum-ere(2)
|
καταστρέφω
|
libero-avi-atum-are(1)
|
ελευθερώνω
|
Valde (ποσοτικό επίρρημα)
|
πολύ
|
gaudeo-gavisus sum-gaudere(2)
ημιαποθετικό
|
χαίρομαι
|
Β’ ΚΛΙΣΗ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ:
- Dues-i SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS
|
Deus
|
Dei/dii/di
|
GENETIVUS
|
Dei
|
Deorum/deum
|
DATIVUS
|
Deo
|
Deis/diis/dis
|
ACCUSATIVUS
|
Deum
|
Deos
|
VOCATIVUS
|
Deus/dive/dee
|
Dei/dii/di
|
ABLATIVUS
|
deo
|
Deis/diis/dis
|
- Vir-viri SINGULARIS PLURALIS
NOMINATIVUS
|
vir
|
viri
|
GENETIVUS
|
viri
|
virorum
|
DATIVUS
|
viro
|
viris
|
ACCUSATIVUS
|
virum
|
viros
|
VOCATIVUS
|
vir
|
viri
|
ABLATIVUS
|
viro
|
viris
|
ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ
ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ: Α’προσώπου Β’προσώπου Γ’
SINGULARIS
|
PLURALIS
|
SINGULARIS
|
PLURALIS
|
SING/PLUR.
| |
NOMINATIVUS
|
Ego
|
Nos
|
tu
|
Vos
|
-----
|
GENETIVUS
|
Mei
|
Nostril/
nostrum
|
tui
|
Vestri/
Vestrum
|
Sui
|
DATIVUS
|
Mihi
|
Nobis
|
tibi
|
Vobis
|
Sibi
|
ACCUSATIVUS
|
Me
|
Nos
|
te
|
Vos
|
Se
|
VOCATIVUS
|
-----
|
----
|
----
|
----
| |
ABLATIVUS
|
A me
|
A nobis
|
A te
|
A vobis
|
A se
|
ΔΕΙΚΤΙΚΕΣ: ille-a-ud
SINGULARIS
|
PLURALIS
|
SINGULARIS
|
PLURALIS
|
SIN.
| |
NOMINATIVUS
|
Ille
|
Illi
|
illa
|
Illae
|
Illud
|
GENETIVUS
|
illius
|
Illorum
|
Illius
|
Illarum
|
Illius
|
DATIVUS
|
illi
|
illis
|
illi
|
illis
|
illi
|
ACCUSATIVUS
|
illum
|
illos
|
Illam
|
Illas
|
Illud
|
VOCATIVUS
|
-----
|
----
|
----
|
----
| |
ABLATIVUS
|
illo
|
illis
|
illa
|
illis
|
illo
|
PLURALIS
GENETIVUS illorum
|
DATIVUS illis
|
ACCUSATIVUS illa
|
VOCATIVUS -----
|
ABLATIVUS illis
|
KEIMENO IV (4)
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
ΤΑ ΗΘΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ
Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια αλλά ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι ήταν μεγαλοπρεπείς στη λατρεία των θεών αλλά ήταν φειδωλοί στα οικονομικά. Μάχονταν μεταξύ τους ως προς την αδικία και φρόντιζαν την πατρίδα. Στον πόλεμο απέκρουαν τους κινδύνους με τόλμη και έκαναν συμμαχίες με ευεργεσίες. Οι Συγκλητικοί φρόντιζαν για την πατρίδα σε αυτούς το σώμα ήταν αδύναμο αλλά το πνεύμα εξαιτίας της σοφίας δυνατό.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
αpud+ αιτιατική (πλησίον)
|
Πλησίον
|
Antiquus-a-um (Επίθετο β’)
|
αρχαίος
|
Romanus-a-um(Επίθετο β’
|
ρωμαίος
|
Concordia-ae (θηλυκό α’)
|
ομόνοια
|
Avaritia-ae(θηλυκό α’)
|
πλεονεξία
|
In+ αιτιατική-κίνηση σε τόπο
| |
In+αφαιρετική-στάση σε τόπο
| |
Supplicium-ii/i(oυδέτερο β’)
ΕΤΕΡΟΣΗΜΟ:άλλη σημασία στον ενικό, άλλη στον πληθυντικό
|
Τιμωρία
Προσευχές, ικεσία,λατρεία
|
Magnificus-a-um (Επίθετο β’)
|
τιμωρία
|
Parcus-a-um (Επίθετο β’)
|
Φειδωλός, οικονόμος
|
Domus-us (θηλυκό δ’) ****
|
σπίτι
|
Iustitia-ae(θηλυκό α’)
SINGULARIA TANTUM:μόνο στον ενικό
|
δικαιοσύνη
|
Inter+αιτιατική αλληλοπάθεια
|
μεταξύ
|
certo-avi-atum-are(1)
|
αγωνίζομαι
|
curo-avi-atum-are(1)
|
φροντίζω
|
Bellum-i(oυδέτερο β’)
|
πόλεμος
|
Periculum-i
(oυδέτερο β’)
|
κίνδυνος
|
Audacia-ae (θηλυκό α’)
|
τόλμη
|
Propulso-avi-atum-are(1)
|
αποκρούω
|
Beneficium-ii/-i
(oυδέτερο β’)
|
ευεργεσία
|
Amicitia-ae (θηλυκό α’)
|
Φιλία, συμμαχία
|
paro-avi-atum-are(1)
|
Ετοιμάζω, κατασκευάζω, αποκτώ
|
Delectus-a-um μετοχή πρκ
|
Ο εκλεγμένος, ο Συγκλητικός
|
consulto-avi-atum-are(1)+ΔΟΤΙΚΗ ΧΑΡΙΣΤΙΚΗ
|
Ενδιαφέρομαι, φροντίζω για…
|
Is-ea-id (δεικτική αντωνυμία)
|
Αυτός-η-ο
|
Corpus-corporis (ουδέτερο γ’)
|
σώμα
|
Ex+αφαιρετική εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο
|
Εξαιτίας
|
Annus-I (αρσενικό β’)
|
Έτος
|
Infirmus-a-um (Επίθετο β’)
|
αδύναμος
|
Ingenium-ii/-i
(oυδέτερο β’)
|
πνεύμα
|
Propter+αιτιατική εξωτερικό αναγκαστικό αίτιο
|
εξαιτίας
|
Sapientia-ae(θηλυκό α’)
|
σοφία
|
Validus-a-um (Επίθετο β’)
|
δυνατός
|
ΚΕΙΜΕΝΟ V(5)
Ο Σίλιος Ιταλικός, επικός ποιητής, ήτα ένδοξος άνδρας. Τα δέκα εφτά βιβλία του για το δεύτερο Καρχηδονικό πόλεμο είναι ωραία.Τα τελευταία χρόνια της ζωής τους έμενε στην Καμπανία. Στα μέρη εκείνα κατείχε πολλά χωράφια. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη ψυχή. Επιδίωκε (να φτάσει) τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλλε με αγάπη το πνεύμα του. Τον τιμούσε, όπως ο μαθητής το δάσκαλο. Το μνημείο του που βρισκόταν στη Νεάπολη, θεωρούσε σαν ναό.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Silius-ii/-I (αρσ.β’)
|
Σίλιος
|
Italicus-a-um (επιθ.β’)
|
Ιταλικός
|
epicus-a-aum (επιθ.β’)
|
Επικός
|
vir-viri (αρσ.β’)
|
άνδρας
|
clarus-a-um (επιθ.β’)
|
ένδοξος
|
Septendecim απόλυτο αριθμητικό
|
17 δεκαεπτά
|
liber-libri (αρσ.β’)
|
βιβλίο
|
Punicus-a-um (επιθ.β’)
|
Καρχηδονιακός
|
secundus-a-um (επιθ.β’)
|
δεύτερος
|
pulcher-pulchra-pulchrum
(επιθ.β’)
|
όμορφος
|
ultimus-a-um (επιθ.β’)
|
τελευταίος
|
annus-i (αρσ.β’)
|
έτος
|
vita-ae (θηλυκό α’)
|
ζωή
|
suus-a-um
κτητική αντωνυμία
|
Δικός του/τους
|
Campania-ae
(θηλυκό α’)
|
Καμπανία
|
teneo-tenui-tentum-tenere(2)
|
κρατώ
|
multus-a-um (επίθετο β’)
|
πολύς
|
ΠΡΟΣΟΧΗ:
locus-i (αρσ.β’)
ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΣ:στον ενικό είναι αρσενικό της β’, ενώ στον πληθυντικό ουδέτερο της β’ loca-locorum
|
τόπος
|
ille-a-ud
δεικτική αντωνυμία
|
Εκείνος
|
ager-agri (αρσ.β’)
|
Αγρός
|
possideo-possedi-possessum-possidere(2)
|
Κατέχω
|
animus-i (αρσ.β’)
|
ψυχή
|
tener-tenera-tenerum
(επιθ.β’)
|
Ευαίσθητος, τρυφερός
|
gloria-ae (θηλυκό α’)
|
δόξα
|
Vergilius-ii/-i (αρσ.β’)
|
Βιργίλιος
|
Studeo-studui-……..-studere(2)
|
επιδιώκω
|
ingennium-ii/-i
(ουδέτερο β’)
|
πνεύμα
|
is-ea-id
δεικτική αντωνυμία
|
Αυτός-η-ο
|
foveo-fovi-fotum-fovere(2)
|
Περιβάλλω με αγάπη
|
que εγκλιτικό μόριο
|
Και
|
ut παραβολικός σύνδεσμος
|
Όπως
|
puer-pueri (αρσ.β’)
|
παιδί
|
magister-magistri (αρσ.β’)
|
δάσκαλος
|
honoro(1)
|
τιμώ
|
monumentum-i (ουδέτερο β’)
|
Μνημείο
|
qui-quae-quod (αναφορική αντωνυμία)
|
Ο οποίος-α-ο
|
Neapolis-is (θηλυκό γ’)
|
Νεάπολη
|
iaceo-iacui-iacitum-iacere(2)
|
Βρίσκομαι, κείμαι
|
Pro+ αφαιρετική
|
ως
|
templum-i (ουδέτερο β’)
|
ναός
|
habeo-habui-habitum-habere(2)
|
Έχω, θεωρώ
|
ΚΕΙΜΕΝΟ VI (6)
Σ’ αυτήν την πολιτεία, που την στερεώνουν οι νόμοι, οι (καλοί) έντιμοι άνδρες πρόθυμα τηρούν τους νόμους. Γιατί ο νόμος είναι θεμέλιο ελευθερίας, πηγή δικαιοσύνης. Ο νους και η ψυχή και η σκέψη και η γνώμη της πολιτείας και η πολιτεία δε στέκεται χωρίς νόμο. Οι άρχοντες είναι υπηρέτες των νόμων, οι δικαστές ερμηνευτές των νόμων, τελικά όλοι είμαστε υπηρέτες των νόμων γιατί έτσι μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
civitas-civitatis (θηλυκό γ’)
|
πολιτεία
|
is-ea-id (οριστική αντωνυμία)
|
Αυτός-η-ο
|
qui-quae-quod (αναφορική αντωνυμία)
|
Ο οποίος-α-ο
|
lex-legis(θηλυκό γ’)
|
νόμος
|
contineo-continui-contentum-continere(2)
|
Συγκρατώ, στερεώνω
|
bonus-a-um (επίθετο β’)
|
καλός
|
vir-viri (αρσενικό β’)
|
άνδρας
|
Libenter τροπικό επίρρημα
|
πρόθυμα
|
servo-avi-atum-are(1)
|
υπηρετώ
|
Enim (αιτιολογικός σύνδεσμος)
|
διότι
|
fundamentum-i (ουδέτερο β’)
|
θεμέλιο
|
libertas-libertatis (θηλυκό γ’)
|
ελευθερία
|
fons-ntis (αρσενικό γ’) ΑΡΣΕΝΙΚΟ
ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ
|
πηγή
|
aequitas-aequitatis(θηλυκό γ’)
|
δικαιοσύνη
|
mens-mentis(θηλυκό γ’)
|
Νους, μυαλό
|
animus-I (αρσενικό β’)
|
ψυχή
|
consilium-ii/-I (ουδέτερο β’)
|
σκέψη
|
sententia-ae (θηλυκό α’)
|
σοφία
|
pono-posui-positum-ponere(3)
|
τοποθετώ
|
Ut παραβολικός σύνδεσμος
|
Όπως
|
corpus-corporis (ουδέτερο γ’)
|
Σώμα
|
noster-nostra-nostrum (κτητική αντωνυμία)
|
Δικός-ή-ό
|
sine+αφαιρετική εξαίρεση
|
Χωρίς
|
Sic τροπικό επίρρημα
|
έτσι
|
Sto-steti-statum-stare(1)
|
στέκομαι
|
minister-ministri (αρσενικό β’)
|
υπηρέτης
|
magistratus-us (αρσενικό δ’)
|
Αρχή, εξουσία, άρχοντας
|
interpres-interpretis (αρσενικό γ’)
|
Ερμηνευτής
|
Iudex-iudicis (αρσενικό γ’)
|
δικαστής
|
Denique (χρονικό επίρρημα)
|
Τελικά
|
omnis-is-e (επίθετο γ’)
|
Όλος
|
servus-i (αρσενικό β’)
|
Δούλος, υπηρέτης
|
liber-libera-liberum επίθετο β’ ΔΕΝ ΣΥΓΚΟΠΤΕΙ ΤΟ e
ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ
|
Ελεύθερος
|
μπορώ
| |
Sum-fui-………-esse
|
Είμαι, υπάρχω
|
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
- ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ:
ΑΡΣΕΝΙΚΟ
ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ
ΟΝ. Is
|
Ei/ii/i
|
ΓΕΝ. eius
|
Eorum
|
ΔΟΤ. ei
|
Eis/iis/is
|
ΑΙΤ eum
|
Eos
|
ΚΛΗΤ.----------
|
-----------
|
ΑΦΑΙΡ. eo
|
Eis/iis/is
|
ΘΗΛΥΚΟ
ΟΝ. Ea
|
eae
|
ΓΕΝ. eius
|
earum
|
ΔΟΤ.ei
|
Eis/iis/is
|
ΑΙΤ eam
|
Eas
|
ΚΛΗΤ.----------
|
-----------
|
ΑΦΑΙΡ. ea
|
Eis/iis/is
|
ΟΥΔΕΤΕΡΟ
ΟΝ. Id
|
Ea
|
ΓΕΝ. eius
|
Eorum
|
ΔΟΤ. ei
|
Eis/iis/is
|
ΑΙΤ id
|
Ea
|
ΚΛΗΤ.----------
|
-----------
|
ΑΦΑΙΡ. eo
|
Eis/iis/is
|
- ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ:
ΑΡΣΕΝΙΚΟ
ΟΝ. Qui
|
Qui
|
ΓΕΝ. cuius
|
quorum
|
ΔΟΤ. cui
|
Quibus
|
ΑΙΤ quem
|
Quos
|
ΚΛΗΤ.----------
|
-----------
|
ΑΦΑΙΡ. quo
|
quibus
|
ΘΗΛΥΚΟ
ΟΝ. Quae
|
Quae
|
ΓΕΝ. cuius
|
quarum
|
ΔΟΤ. Cui
|
Quibus
|
ΑΙΤ quam
|
Quas
|
ΚΛΗΤ.----------
|
-----------
|
ΑΦΑΙΡ. qua
|
quibus
|
ΟΥΔΕΤΕΡΟ
ΟΝ. Quod
|
Quae
|
ΓΕΝ. cuius
|
quorum
|
ΔΟΤ. Cui
|
Quibus
|
ΑΙΤ quod
|
Quae
|
ΚΛΗΤ.----------
|
-----------
|
ΑΦΑΙΡ. quo
|
quibus
|
ΜΑΘΗΜΑ VII (7)
ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΑΣΜΑ
Ο Καίσαρας, εξαιτίας της έλλειψης σιταριού, εγκαθιστά λεγεώνες σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. Διατάζει 4 από αυτές να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και τρεις διατάζει να παραμείνουν στη χώρα των Βέλγων. Διατάζει όλους του διοικητές των λεγεώνων να φέρουν σιτάρι μέσα στο στρατόπεδο. Συμβουλεύει τους στρατιώτες με αυτά τα λόγια:
«Πληροφορούμαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν · οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι αυτοί είναι κοντά. Πρέπει να φυλάγεστε από τη δύναμη των εχθρών· γιατί οι εχθροί συνηθίζουν να εξορμούν από τους λόφους και μπορούν να κατασφάζουν τους στρατιώτες»
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Caesar-ris αρσενικό γ’
|
Καίσαρας
|
Propter + αιτιατική ε γ’ξωτερικό αναγκαστικό αίτιο
|
Εξαιτίας
|
Inopia –ae θηλ. α’
|
έλλειψη
|
Frumentum-I ουδ. Β’
|
δημητριακά
|
Legio-legionis θηλ. γ’
|
λεγεώνα
|
Hiberna-orum ουδ. Β΄ ΠΡΟΣΟΧΗ: κλίνεται μόνο στον πληθυντικό
|
Χειμερινά στρατόπεδα
|
Multus-a-um επίθετο β’
|
πολύς
|
Conloco (1)
|
εγκαθιστώ
|
Ex + αφαιρετική
| |
Qui-quae-quod αναφορική αντωνυμία
|
Ο οποίος
|
Quattuor απόλυτο αριθμητικό
|
τέσσερα
|
Nervii-orum αρς. Β’
|
Νέρβιοι
|
Hiemo(1)
|
ξεχειμωνιάζω
|
Iubeo-iussi-iussum-iubere (2)
|
διατάζω
|
Tres-tres-tria απόλυτο αριθμητικό
|
Τρεις, τρία
|
Impero(1)+ Δοτική + τελικό απαρέμφατο
|
διατάζω
|
Belgae-arum αρσ. Α’
|
Βέλγοι
|
Remaneo-remansi-……..-remanere (2)
|
παραμένω
|
Legatus-I αρς. Β’
|
Διοικητής, αρχηγός της λεγεώνας
|
Omnis-is-eεπίθετο γ’
|
όλος
|
Castrum-I ουδ. Β’ ΠΡΟΣΟΧΗ:Είναι ετερόσημο:
ΕΝΙΚΟΣ= φρούριο
ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ=στρατόπεδο
| |
Importo(1)
|
εισάγω
|
Miles-militis αρς. Γ ’
|
στρατιώτης
|
Hic-haec-hoc δεικτική αντωνυμία
|
Αυτός-ή-ό
|
Verbum-i ουδ. Β’
|
λόγος
|
Admoneo-admonui-admonitum-admonere(2)
|
συμβουλεύω
|
Hostis-is αρσενικό γ’ ΚΑΤ’ΕΞΑΙΡΕΣΗ
|
εχθρός
|
Advento(1)
|
Φτάνω, πλησιάζω
|
Audio-audivi-auditum-audire(4)
|
ακούω
|
Speculator-speculatoris
αρσενικό γ’
|
κατάσκοπος
|
Noster-nostra-nostrum κτητική αντωνυμία
|
Δικός μας-δική μας-δικό μας
|
Is-ea-id δεικτική αντωνυμία
|
Αυτός-ή-ό
|
Prope+ αιτιατική
|
Κοντά
|
Nuntio(1)
|
αναγγέλλω
|
vis (θηλ. γ’ ελλειπτiκό)
|
δύναμη
|
caveo – cavi – cautum – cavere(2)
|
φυλάγομαι, προσέχω
|
debeo – debui – debitum – debere (2)
|
οφείλω, πρέπει
|
de + Αφαιρετική à κίνηση από τόπο
| |
collis –is (αρσενικό γ΄) ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΑΡΣΕΝΙΚΟ
|
ο λόφος
|
caedes –is (θηλυκό γ)
|
η σφαγή
|
perpetro –avi – atum –are (1)
|
κάνω, πράττω
caedem perpetro = κατασφάζω
|
soleo – solitus sum –dolere (2) (ημιαποθ.)
|
συνηθίζω
|
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
PLURALIS
|
PLURALIS
|
SINGULARIS
|
PLURALIS
|
ΑΡΣ./ΘΗΛ.
|
ΟΥΔΕΤ.
|
Ελλειπτικό θηλυκό
| |
N. tres
|
Tria
|
Vis
|
Vires
|
G. trium
|
Trium
|
-----
|
Virium
|
D. tribus
|
Tribus
|
-----
|
Viribus
|
A. tres
|
Tria
|
Vim
|
Vires-viris
|
V -----
|
-----
|
-----
|
Vires
|
AB. tribus
|
Tribus
|
vi
|
viribus
|
- Η εμπρόθετη αφαιρετική ex quibus δηλώνει το διαιρεμένο όλο. Η εμπρόθετη (με την ex ή de) αφαιρετική αντί για τη γενική διαιρετική μπορεί να χρησιμοποιηθεί με το συγκριτικό και τον υπερθετικό των επιθέτων, με τα αριθμητικά και τις αντωνυμίες. Υποχρεωτικά χρησιμοποιείται ο εμπρόθετος τύπος, όταν το αριθμητικό είναι άκλιτο: π.χ. nemo e decem
ΜΑΘΗΜΑ VIII (8)
Ο Γάιος Πλίνιος στέλνει τις ευχές του στο φίλο του Κορνήλιο Τάκιτο. Θα γελάσεις. Εγώ έπιασα τρία φοβερά αγριογούρουνα. «Ο ίδιος;» θα ρωτήσεις. «Ο ίδιος». Καθόμουν κοντά στα δίχτυα ˙υπήρχε πλάι μου όχι κυνηγετική λόγχη αλλά γραφίδα και πλάκες με κερί˙ σκεπτόμουν κάτι και κρατούσα σημειώσεις˙ αν και είχα τα δίχτυα άδεια, είχα όμως τις πλάκες γραφής γεμάτες. Τα δάση και η μοναξιά είναι μεγάλα
Ερεθίσματα της σκέψης. Όταν πας στο κυνήγι, θα μπορέσεις και εσύ επίσης να φέρεις πλάκες γραφής˙ τότε θα δεις ότι δεν περιπλανιέται στα βουνά η Άρτεμη αλλά η Αθηνά. Γεια σου!
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Gaius-ii/ -i (αρσενικό β)
|
= ο Γάιος
|
Plinius –ii/-i (αρσενικό β΄)
|
= ο Πλίνιος
|
Cornelius –ii/-i (αρσενικό β΄)
|
΄=
ο Κορνήλιος
|
Tacitus –i (αρσενικό β΄)
|
= ο Τάκιτος
|
Suus-a-um (κτητική αντωνυμία γ’ προσώπου)
|
= δικός μου
|
salus –salutis (θηλυκό γ΄)
|
= η σωτηρία, ο χαιρετισμός
|
dico – dixi – dictum – dicere (3)
|
= λέω
|
rideo – risi – risum – ridere (2)
|
=γελάω
|
aper – apri (αρσενικό β΄)
|
=κάπρος
|
ferox –ferocis (μονοκατάληκτο επιθ.γ΄)
|
= ο άγριος, ο τρομερός
|
capio – cepi – captum – capere (3) (15 –io)
|
= συλλαμβάνω, αρπάζω
|
ipse –a –um (δεικτ.οριστ.αντων.)
|
= ο ίδιος
|
interrogo –avi- atum –are (1)
|
= ρωτώ
|
rete – retis
(ουδέτερο γ΄)
(αφαιρετική ενικού σε –e & -i)
|
= το δίχτυ
|
sedeo – sedi – sessum – sedere (2)
|
= κάθομαι
|
prope (τοπικό επιρρ.)
|
= κοντά
|
venabulum –I (ουδέτερο β΄)
|
= η κυνηγετική λόγχη
|
stilus –I (αρσενικό β΄)
|
= η γραφίδα
|
pugillares – ium (αρσεν.γ΄) (plut.tantum)
|
= πλάκες (γραφής) αλειμμένες με κερί
|
cogito –avi – atum – are (1)
|
= σκέφτομαι
|
aliquis – (aliqua ή aliquae) – aliguid
|
= κάποιος, κάτι (αόρ. ουσιαστική αντων.)
|
enoto – avi – atum – are (1)
|
= σημειώνω
|
etsi (εναντιωματικός σύνδεσμος )
|
= αν και
|
habeo – habui – habitum – habere (2)
|
= έχω
|
vacuus – a – um (επίθετο β΄)
|
= άδειος, κενός
|
plenus – a – um (επίθετο β΄)
|
= πλήρης, γεμάτος
|
tamen (αντιθετικός σύνδεσμος)
|
=όμως
|
cera –ae (θηλυκό α΄)
|
= το κερί
ετερόσημο: cerae –arum = πλάκες γραφής
|
silva –ae (θηλυκό α΄)
|
= το δάσος
|
solitudo – solitudinis (θηλυκό γ΄)
|
= η μοναξιά
|
magnus –a –um (επίθετο βλ) = ο
|
=Ο μεγάλος
|
incitamentum –i (ουδέτερο β΄)
|
= το ερέθισμα
|
cogitatio –onis (θηλυκό γ΄)
|
= η σκέψη
|
cum (χρονικός σύνδεσμος)
|
= όταν
|
venatio- venationis (θηλυκό γ΄)
|
= το κυνήγι
|
licit, licuit (licitum est, --, licere (2) (απρόσωπ.)
|
= είναι δυνατό, επιτρέπεται
|
quoque (τροπικό επίρρημα)
|
= επίσης
|
adporto – avi – atum – are (1)
|
= φέρνω
|
video – vidi – visum – videre (2)
(+ ειδικό απαρέμφατο) = καταλαβαίνω
(+ κατηγ.μετοχή) = βλέπω
| |
Diana –ae
|
= η Άρτεμη
|
mons – montis (αρσενικό γ΄)
|
= το βουνό
|
Minerva –ae (θηλυκό α΄)
|
= η Αθηνά
|
erro – avi – atum – are(1)
|
= περιπλανιέμαι
|
valeo, valui, -- valere (2)
|
= είμαι δυνατός, ισχύω, υγιαίνω
|
ΚΕΙΜΕΝΟ IX(9)
Ο Ταρκύνιος ο Υπερήφανος , έβδομος και τελευταίος από τους βασιλιάδες, χάνει την εξουσία μ αυτόν τον τρόπο. Ο γιός του, Σέξτος Ταρκύνιος, προσβάλλει την αγνότητα της Λουκρητίας, γυναίκας του Κολλατίνου. Ο σύζυγος και ο πατέρας (της) και ο Ιούνιος Βρούτος βρίσκουν αυτήν περίλυπη. Η γυναίκα αποκαλύπτει σε κείνους με δάκρυα την προσβολή και με μαχαίρι αυτοκτονεί. Ο Βρούτος βγάζει το μαχαίρι από το τραύμα με μεγάλο πόνο και ετοιμάζεται να τιμωρήσει το έγκλημα. Ξεσηκώνει το λαό και αφαιρεί την εξουσία από τον Ταρκύνιο. Ελεύθερος πια ο Ρωμαϊκός λαός αποφασίζει να εκλέξει δύο υπάτους τον Ιούνιο Βρούτο και τον Ταρκύνιο Κολλατίνο.
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
Tarquinius/ ii-I αρσβ’
|
Ταρκύνιος
|
Superbus-i αρσ β’
|
Υπερήφανος
|
Atque συμπλεκτικός σύνδεσμος
|
και
|
Septimus-a-um επίθετο β’
|
έβδομος
|
Ultimus-a-um επίθετο β’
|
τελευταίος
|
Rex-regis αρσενικό γ’
|
βασιλιάς
|
Modus-i αρσ β’
|
τρόπος
|
Hic-haec-hoc δεικτική αντωνυμία
|
Αυτός-η-ο
|
Imperium/ii-I ουδέτερο β’
|
εξουσία
|
Perdo-perdidi-perditum-perdere(3)
|
χάνω
|
Sextus-i αρσ β’
|
Σέξτος
|
Filius/ii-i ΠΡΟΣΟΧΗ:γεν.εν.filii-i
& αφαι.εν. fili αρσενικό β’
|
γιος
|
Pudicitia-ae θηλυκό α’
|
τιμή
|
Lucretia-ae θηλυκό α’
|
Λουκρητία
|
Uxor-uxoris θηλυκό γ’
|
Η σύζυγος
|
Maritus-i αρσ β’
|
Ο σύζυγος
|
Collatinus-i αρσ β’
|
Κολλατίνος
|
Laedo-laesi-laesum-laedere(3)
|
προσβάλλω
|
Pater-patris αρσενικό γ’ ΠΡΟΣΟΧΗ:γεν.πληθ. ΚΑΤΈΞΑΙΡΕΣΗ patrum patrium
|
πατέρας
|
Iunius/ii-i αρσ β’
|
Ιούνιος
|
Brutus-i αρσ β’
|
Βρούτος
|
Is-ea-id δεικτική αντωνυμία
|
Αυτός-η-ο
|
Maestus-a-um επίθετο β’
|
περίλυπος
|
Invenio-inveni-inventum-invenire(4
|
βρίσκω
|
Ille-a-ud δεικτική αντωνυμία
|
Εκείνος-η-ο
|
Femina-ae θηλυκό α’
|
γυναίκα
|
Cum+ αφαιρετική τρόπος, συνοδεία
| |
Lacrima-ae θηλυκό α’
|
δάκρυ
|
Iniuria-ae θηλυκό α’
|
αδικία
|
Aperio-aperui-apertum-aperire (4)
|
αποκαλύπτω
|
Culter-cultri αρσ β’
|
μαχαίρι
|
Ipse-a-um δεικτική, χρησιμοποιείται ως οριστική αντωνυμία
|
Ίδιος-α-ο
|
Interficio-interfeci-interfectum-interficere(3/15-io)
|
σκοτώνω
|
Vulnus-vulneris ουδέτερο γ’
|
πληγή
|
Dolor-oris αρσενικό γ’
|
πόνος
|
Magnus-a-um επίθετο β’
|
μεγάλος
|
Extraho-extraxi-extractum-extrahere(3)
|
Τραβώ, σύρω
|
Delictum-I ουδέτερο β’
|
έγκλημα
|
Punio-ivi-itum-ire(4)
|
τιμωρώ
|
Paro(1)
|
ετοιμάζομαι
|
Concito(1)
|
ξεσηκώνω
|
Populus-I αρς β’
|
λαός
|
Adimo-ademi-ademptum-adimere(3)
|
αφαιρώ
|
Liber-libera –liberum
Επίθετο β’
ΠΡΟΣΟΧΗ:ΑΝΤΙΘΕΤΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΑ ΔΕΝ ΣΥΓΚΟΠΤΕΙ ΤΟ e
AΛΛΑ ΤΟ ΔΙΑΤΗΡΕΙ
|
ελεύθερος
|
Iam χρονικό επίρρημα
|
ήδη
|
Duo-ae-o απόλυτο αριθμητικό
|
δύο
|
Cosul-consulis αρσενικό γ’
|
Ύπατος
|
Deligo-delegi-delectum-deligere(3
|
εκλέγω
|
Constituo-constitui-contitutum-constituere(3)
|
Αποφασίζω να
|
KEIMENO X (10)
Ο Αινείας θα διεξαγάγει φοβερό πόλεμο στην Ιταλία. Θα συντρίψει άγριους λαούς, θα τους επιβάλλει θεσμούς και θα χτίσει τείχη. Εσύ θα αποθεώσεις τον Αινεία. Αργότερα ο Ίουλος, ο γιος του Αινεία θα μεταφέρει το βασίλειο από το Λαβίνιο και θα οχυρώσει την Άλβα Λόγγα. Έπειτα από 300 χρόνια η Ιλία θα γεννήσει δύο γιους , τον Ρωμύλο και τον Ρώμο, τους οποίους θα αναθρέψει μια λύκαινα. Ο Ρωμύλος θα χτίσει τα τείχη του Άρη και θα δώσει το όνομά του στους Ρωμαίους. Η εξουσία στους Ρωμαίους θα είναι χωρίς τέλος. Ο Καίσαρας Αύγουστος , καταγόμενος από τον Ίουλο θα κλείσει τις πύλες του πολέμου και θα ξαναφέρει το βασίλειο του Κρόνου. Αυτόν εσύ, όπως τον Αινεία , θα υποδεχθείς στον ουρανό.
[1] Χρησιμοποιώ τα θέματα pot και pos και κλίνω κανονικά το ρήμα sum.Όταν το ρήμα αρχίζει από φωνήεν, χρησιμοποιώ το pot και, όταν αρχίζει από σύμφωνο, το pos. π.χ. possum,potes,potest,possumus,potestis,possunt
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ- ΚΕΙΜΕΝΑ I-III (1-3)
ΜΑΘΗΜΑ Ι (1) LECTIO PRIMA
Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ - ΑΣΚΗΣΕΩΝ
1. Ερωτήσεις - ασκήσεις ανοικτού τύπου1. Να εντοπίσετε τα αρσενικά πρωτόκλιτα ουσιαστικά του κειµένου και να τα
µεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθµού.
2. Να εντοπίσετε τα θηλυκά πρωτόκλιτα ουσιαστικά του κειµένου και να τα
µεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθµού.
3. Να γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των πρωτοκλίτων ουσιαστικών του
κειµένου στον αριθµό που βρίσκονται.
4. Να γράψετε τη γενική του ενικού και του πληθυντικού αριθµού των
προσηγορικών ονοµάτων του κειµένου.
5. Των πρωτοκλίτων ουσιαστικών του κειµένου που βρίσκονται σε αφαιρετική
πτώση να γραφεί η δοτική και η αιτιατική και των δύο αριθµών.
6. Να µεταφερθούν τα ρήµατα του κειµένου στο αντίστοιχο πρόσωπο του
άλλου αριθµού.
7. Να υπογραµµίσετε στο παρακάτω κείµενο τους τύπους των ρηµάτων της α΄
συζυγίας καθώς και τύπους του βοηθητικού ρήµατος και να τους
αναγνωρίσετε γραµµατικώς. (Eπισηµαίνεται ότι οι τύποι «ergo», «immo» και
«etiam» είναι σύνδεσµοι, ενώ ο τύπος «aliquando» είναι επίρρηµα.)
Nunc amas me, amicus non es. «Quid ergo? haec inter se diversa sunt?»
immo dissimilia. Qui amicus est amat; qui amat non utique amicus est;
itaque amicitia semper prodest, amor aliquando etiam nocet. (Σενέκας,
Epist., 35, 1).2
2 Μετάφραση: Τώρα µε αγαπάς, φίλος δεν είσαι. «Μα γιατί λοιπόν; Αυτά διαφέρουν µεταξύ τους;»
Και βέβαια διαφέρουν. Όποιος είναι φίλος αγαπά· όποιος αγαπά δεν είναι οπωσδήποτε φίλος. Γι’
αυτό η φιλία πάντα ωφελεί, ο έρωτας όµως καµιά φορά βλάπτει.
20
8. Να υπογραµµίσετε στο παρακάτω κείµενο τα πρωτόκλιτα ουσιαστικά.
(Επισηµαίνεται ότι ο τύπος «quoniam» είναι αιτιολογικός σύνδεσµος).
Stoicos autem, quos minime improbo, dimitto tamen nec eos iratos vereor,
quoniam omnino irasci nesciunt; atque hanc eis habeo gratiam, quod soli ex
omnibus eloquentiam virtutem ac sapientiam esse dixerunt. (Kικέρων, De
oratore, III, 65).3
9. Στις παρακάτω οµάδες λέξεων να υπογραµµίσετε τις παρείσακτες. Τι κοινό
έχουν µε τις υπόλοιπες λέξεις της οµάδας και ως προς τι διαφοροποιούνται
από αυτές;
α) poeta, terra, epistula, querela, fortuna, cura, miseria, iniuria, nauta
(= ναύτης).
β) iniuria, fortuna, miseria, gelida, querela, epistula, plena, cura, terra.
γ) poetas, nautas, scriptitas, epistulas, terras, querelas, deploras, miserias,
curas.
δ) epistulis, incolis, exulatis, iniuriis, miseriis, querelis, deploratis.
ε) in, et, de, contra.
10. Να εντοπίσετε τις προθέσεις του κειµένου και να προσέξετε τη σύνταξή
τους.
11. Να εντοπίσετε τους συνδέσµους του κειµένου και να εξηγήσετε τον
συντακτικό τους ρόλο.
12. Να εντοπισθούν και να χαρακτηρισθούν οι οµοιόπτωτοι ονοµατικοί
προσδιορισµοί του κειµένου.
13. Να δικαιολογήσετε τη χρήση των αφαιρετικών πτώσεων του κειµένου.
14. Να δικαιολογήσετε το πρόσωπο και τον αριθµό των ρηµάτων του κειµένου.
15. Epistulas Romam scriptitat. Να δικαιολογήσετε την χρήση της αιτιατικής
«Romam».
16. Να επιφέρετε τις απαιτούµενες διορθώσεις, ώστε οι προτάσεις που ακολουθούν
να είναι συντακτικώς ορθές και νοηµατικώς αποδεκτές:
α) Poeta contra iniuriis repugnat.
3 Μετάφραση: Από τους στωικούς όµως, τους οποίους καθόλου δεν αποδοκιµάζω, έχω, ωστόσο,
διαφορετική άποψη και δεν τους φοβούµαι µήπως οργισθούν, γιατί αγνοούν παντελώς να
οργίζονται· και τους χρωστώ χάρη για τούτο, για το ότι δηλαδή µόνοι απ’ όλους είπαν ότι η
ευγλωττία είναι αρετή και σοφία.
21
β) Musa sunt amica poetae.
γ) Ovidius Romam desideratis et fortunam deploratis.
δ) Poeta curae et miseriae excruciant.
ε) Epistulae poetae plenae querelis sunt.
στ) Narrat de terrae Ponticae et de incolas.
ζ) Ovidius epistulam contra iniuriam repugnat.
η) Poetae iniuriis repugnatis.4
θ) Musa unica amica poetae sumus.
ι) Incolae fortuna adversa deplorant.
ια) Ovidius epistulas Roma scriptitat.
ιβ) Poeta in terrae gelidae exulat.
17. Να µεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση ή στο αντίστοιχο πρόσωπο του
άλλου αριθµού τους κλιτούς τύπους των παρακάτω προτάσεων. Να µη
θίξετε τις προτάσεις εκείνες οι οποίες, αν µετασχηµατισθούν, δεν δίδουν
αποδεκτό νόηµα.
α) De fortuna adversa narro.
β) De terra gelida narrat.
γ) Contra iniurias repugnat.
δ) Poetae estis.
ε) Ovidius in terra Pontica exulat.
στ) Musa amica poetarum est.
ζ) Ovidius epistulas Romam scriptitat.
η) De miseriis narrat.
θ) Poeta iniuriis repugnat.
ι) Epistulas scriptitant.
18. Να ξαναγραφούν οι παρακάτω περίοδοι, αφού µεταφερθούν τα ρήµατα στο
αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθµού (στην έγκλιση που βρίσκονται) και
γίνουν, όπου χρειάζεται, οι απαραίτητες τροποποιήσεις ώστε οι νέες προτάσεις
να είναι νοηµατικώς αποδεκτές. Να µη θίξετε τις προτάσεις εκείνες οι οποίες, αν
µετασχηµατισθούν, δεν δίδουν αποδεκτό νόηµα.
α) Epistulae plenae querelarum sunt.
4 Υπενθυµίζεται ότι το ρήµα «repugno» συντάσσεται και µε δοτική.
22
β) Poeta in terra gelida exulat.
γ) Epistulas plenas querelarum scriptitamus.
δ) Terra gelida est.
ε) In terra gelida exulat et epistulas Romam scriptitat.
στ) De incolis barbaris narratis et de terra gelida.
ζ) Ovidius fortunam adversam deplorat.
η) Musa amica poetae est.
θ) Ovidius Romam desiderat.
ι) Iniuriae poetam excruciant.
19. Να εντοπίσετε τις αντίστοιχες λέξεις της Ελληνικής (αρχαίας και νέας) που
έχουν ετυµολογική σχέση µε λέξεις του κειµένου. Ποιες από τις λατινικές
λέξεις του κειµένου χρησιµοποιούµε σήµερα στη νέα Ελληνική γλώσσα5;
20. Να γίνει συλλαβισµός6 των λέξεων της πρότασης που ακολουθεί: Narrat de
incolis barbaris et de terra gelida.
21. Να θέσετε το σηµείο της µακρότητας ή της βραχύτητας πάνω από το φωνήεν
της παραλήγουσας των παρακάτω λέξεων και το τονικό σηµείο της οξείας
στην συλλαβή που τονίζεται: Epistulae, querelarum, adversam, barbaris,
gelida, miseriae, excruciant, iniuriam, repugnat, unica.
22. Τι έχετε να παρατηρήσετε ως προς τη θέση του ρήµατος µέσα στην πρόταση
της λατινικής γλώσσας; Κατά τη µετάφραση θα πρέπει να το αφήσουµε στην
ίδια θέση ή όχι; Να δικαιολογήσετε την άποψή σας.
23. Τι έχετε να παρατηρήσετε ως προς τη θέση του επιθέτου στη λατινική
γλώσσα;
24. Να µεταφρασθούν στα Λατινικά οι προτάσεις:
α) O ποιητής γράφει συχνά επιστολές στη Ρώµη γεµάτες µε παράπονα.
5 Όλες οι ετυµολογικές ασκήσεις δίνονται, εφόσον ο χρόνος και το επίπεδο των µαθητών το
επιτρέπει. Ωστόσο, καλό είναι, όταν η ετυµολογική συγγένεια µιας λατινικής λέξης µε µια της
νέας Ελληνικής είναι εµφανής, να επισηµαίνεται αµέσως. Ο χρόνος για τα ετυµολογικά δεν
πρέπει να ξεπερνάει τα 5΄ λεπτά, σύµφωνα µε τις οδηγίες του Π.Ι.
6 Όσον αφορά τους κανόνες συλλαβισµού τα δύο σχολικά εγχειρίδια που χρησιµοποιούν οι
µαθητές (A. Tζαρτζάνου, Λατινική γραµµατική και M. Πασχάλη - Γ. Σαββαντίδη, Λατινικά
Λυκείου) δεν συµφωνούν µεταξύ τους. O συλλαβισµός να γίνει βάσει των κανόνων που
παρατίθενται στο Eπίµετρο του δευτέρου από τα εγχειρίδια αυτά.
23
β) Στις επιστολές ο Oβίδιος αφηγείται για την παγωµένη χώρα του Πόντου και
για τους κατοίκους.
γ) Με επιστολές ο Oβίδιος αντιµάχεται την αδικία.
δ) O ποιητής Oβίδιος βρίσκεται εξόριστος στη γη του Πόντου και κλαίει για
την κακή του τύχη.
2. Ερωτήσεις - ασκήσεις κλειστού (αντικειµενικού) τύπου
Ι. Συµπλήρωση κενών
1. Να συµπληρώστε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται µέσα στις
παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη µεταφέρετε στον
κατάλληλο τύπο. Να προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηµατικώς
αποδεκτές. 7
α) Poeta contra .......................... repugnat et adversam ....................
............................... (deploro, iniuria, fortuna)
β) Ovidius de ..................... et de ...................... in .........................
...................... (scriptito, incola, epistula, terra)
γ) Ovidius .......................... plenas ................................. scriptitat. (epistula,
querela)
δ) ........................... et ....................... poetam excruciant. (cura, miseria)
ε) Ovidius ......................... in .................. ............................. exulat. (terra,
poeta, gelidus)
στ) Incolae de ...................... gelida ......................... (narro, terra)
ζ) Musae amicae ....................... sunt. (poeta)
η) Epistulas plenas ........................... .................... scriptitat. (querela, Roma)
θ) Nos (= εµείς) fortunam adversam .................................... et iniuriae
....................... (repugno, deploro)
ι) Vos (= εσείς) ................................. contra iniuriam ...............................
(epistula, repugno)
7 H άσκηση αυτή θα µπορούσε να πάρει και άλλη µορφή αν οι λατινικές εντός παρενθέσεων
λέξεις αντικατασταθούν µε αντίστοιχες ελληνικές. Στην περίπτωση αυτή στόχος µας είναι να
διαπιστώσουµε όχι µόνο αν οι µαθητές είναι σε θέση να τοποθετήσουν τις λέξεις στον σωστό
τύπο, αλλά και αν έχουν εµπεδώσει το λεξιλόγιο και είναι σε θέση να το χρησιµοποιήσουν
ευχερώς. Aν τροποποιηθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η άσκηση υπηρετούνται πολλαπλοί στόχοι.
Aνάλογα µε τον στόχο του διδάσκοντος, η άσκηση αυτή µπορεί να δοθεί αυτούσια ή να
τροποποιηθεί.
24
ΙΙ. Ερωτήσεις - ασκήσεις της µορφής «Σωστό - Λάθος»
1. Να εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι συντακτικώς ορθές ή
εσφαλµένες και να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο:
Σωστό Λάθος
α) Poeta epistulis contra iniurias repugnat. ! !
β) Poeta epistulis iniuriis repugnat. ! !
γ) Poeta epistulas contra iniuriam repugnat. ! !
δ) Poeta epistulis contra iniuriis repugnat. ! !
ε) Poeta epistulis iniuriam repugnat. ! !
στ) Poeta epistulis iniurias repugnat. ! !
ζ) Poetae iniuriis repugnant. ! !
η) Poeta iniuriis repugnant. ! !
θ) Poeta contra iniurias repugnant. ! !
ι) Poetam contra iniuriam repugnat. ! !
2. Να εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις ανταποκρίνονται στο νόηµα του
κειµένου και να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο:
Σωστό Λάθος
α) Ovidius poeta in Gallia exulat. ! !
β) Musa est unica amica poetae. ! !
γ) Ovidius in epistulis de terra gelida narrat. ! !
δ) Epistulae poetae plenae querelarum sunt. ! !
ε) Ovidius Romam non (= δεν) desiderat. ! !
στ) Curae et miseriae poetam in terra Pontica excruciant. ! !
ζ) Querelae in epistulis poetae non sunt. ! !
ΙΙΙ. Ερωτήσεις - Ασκήσεις πολλαπλής επιλογής
1. H λέξη «fortuna» σηµαίνει:
α) τρικυµία. !
β) τύχη. !
γ) φροντίδα. !
δ) αδικία. !
ε) αντιξοότητες. !
Να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο.
25
2. Ο τύπος «epistulae» του κειµένου γραµµατικώς είναι:
α) γενική ενικού. !
β) δοτική ενικού. !
γ) ονοµαστική πληθυντικού. !
δ) κλητική πληθυντικού. !
ε) αφαιρετική ενικού. !
Να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο.
3. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ευσταθεί συντακτικώς; Να σηµειώσετε
την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο.
α) Epistulae contra iniurias repugnat. !
β) Epistulis contra iniuriam repugnamus. !
γ) Epistulis contra iniuriis repugnant. !
δ) Epistula contra iniuria repugnas. !
ε) Epistulae contra iniuria repugnatis. !
στ) Epistulis contra iniuriae repugno. !
ΙV. Ερωτήσεις - ασκήσεις σύζευξης
1. Να γράψετε δίπλα σε κάθε ερώτηση το γράµµα της αντίστοιχης απάντησης.
Πέντε από τις προτάσεις που καταχωρίζονται στη στήλη των απαντήσεων
δεν ανταποκρίνονται σε αντίστοιχες ερωτήσεις.
Ερωτήσεις Απαντήσεις
1) ! Quid (= τι) Ovidius in epistulis
narrat?
α)
β)
Epistulas non scriptitatis.
Poeta de incolis barbaris et de
2) ! Vosne (vos= εσάς) curae excruciant? terra gelida narrat.
3) ! Repugnatisne contra iniuriam? γ) Νon (= δεν) scriptitamus.
4) ! Scriptitatisne epistulas? δ) Repugnamus.
5) ! Estne terra Pontica gelida? ε) Contra iniuriam scriptitatis.
στ) Ovidius poeta est.
ζ) Magnae (= µεγάλες) curae nos
(= εµάς) excruciant.
η) Certe (= βεβαίως). Terra
Pontica est gelida.
θ) Curae poetam excruciant.
ι) In terra gelida est.
[Σηµείωση: Tο ερωτηµατικό µόριο -ne στο τέλος των λέξεων είναι εγκλιτική λέξη και
χρησιµοποιείται για την εισαγωγή απλών ερωτήσεων ολικής άγνοιας. Για τις εγκλιτικές λέξεις
της λατινικής βλ. A. Tζαρτζάνου, Λατινική γραµµατική, § 8.]
26
2. Να αντιστοιχίσετε τις λατινικές λέξεις της A΄ στήλης µε τις σηµασίες που
δίδονται στη B΄ στήλη αναγράφοντας µέσα στο πλαίσιο τον αριθµό της
αντίστοιχης λέξης της Α΄ στήλης. Στη B΄ στήλη υπάρχουν δύο σηµασίες των
οποίων δεν δίδεται η αντίστοιχη λατινική λέξη, την οποία θα πρέπει να
προσθέσετε, ενώ στην A΄ στήλη υπάρχουν δύο λατινικές λέξεις των οποίων
δεν δίδονται οι αντίστοιχες σηµασίες, τις οποίες επίσης θα πρέπει να
προσθέσετε:
Α Β
1) unicus ! παγωµένος
2) repugno ! θρηνώ, κλαίω
3) iniuria ! τύχη
4) exulo ! βασανίζω
5) excrucio ! είµαι εξόριστος
6) desidero ! αντιµάχοµαι
7) adversus ! αντίξοος, εχθρικός
8) deploro ! επιθυµώ
9) incola ! γη
10) gelidus ! µοναδικός
11) ........................... ! ..................................
12) ........................... ! ..................................
3. Bάσει του κειµένου να αντιστοιχίσετε τις λατινικές λέξεις της A΄ στήλης µε
τους συντακτικούς όρους της Β΄ αναγράφοντας µέσα στο πλαίσιο τον αριθµό
της αντίστοιχης λέξης της Α΄ στήλης. Στη Β΄ στήλη υπάρχουν τέσσερις όροι
των οποίων δεν δίδεται η αντίστοιχη λέξη:
Α Β
1) Ovidius ! κατηγορούµενο στο «Musa»
2) poeta ! υποκείµενο του ρ. «excruciant»
3) plenae ! γενική υποκειµενική
4) querelarum ! παράθεση
5) gelida ! κατηγορηµατικός προσδιορισµός
6) curae ! γενική αντικειµενική
7) amica ! επιθετικός προσδιορισµός
! υποκείµενο του ρ. «exulat»
! κατηγορούµενο στο «epistulae»
! επεξήγηση
27
! αντικείµενο
4. Να γράψετε µέσα στο πλαίσιο τον αριθµό της αντίστοιχης λατινικής
πρότασης. Υπάρχουν πέντε προτάσεις στα Ελληνικά των οποίων δεν δίδεται
η αντίστοιχη πρόταση στα Λατινικά:
Α Β
1) Epistulas Romam scriptitat. ! Γράφει γράµµατα στη Pώµη.
2) Poetam curae exruciant. ! Οι έγνοιες και οι φροντίδες
βασανίζουν τον ποιητή.
3) Fortuna adversa poetam ! Πολεµάει ενάντια στην αδικία
excruciat. µε επιστολές.
4) Epistula plena querelarum ! H αντίξοη τύχη βασανίζει
est. τον ποιητή.
5) Epistulis contra iniuriam ! Tο γράµµα είναι γεµάτο
repugnat. παράπονα.
6) Musae amicae poetae sunt. ! Oι Mούσες είναι φίλες
του ποιητή.
7) Contra iniuriam repugnat. ! Mε επιστολές εναντίον
των αδικιών αντιµάχεται.
! Γράφει συχνά γράµµατα
στη Pώµη.
! Οι φροντίδες βασανίζουν
τον ποιητή.
! Τα γράµµατά του είναι γεµάτα
παράπονα.
! H Mούσα είναι η µοναδική φίλη
του ποιητή.
! Πολεµά ενάντια στην αδικία.
3. Συνδυασµός ασκήσεων ανοικτού και κλειστού τύπου
1. Να διορθώσετε τα λάθη που υπάρχουν στις παρακάτω προτάσεις και να
δικαιολογήσετε τις διορθώσεις σας:
α) Ovidius poetae in terra Pontica exulat.
β) Ovidius poeta in terram Ponticam exulat.
γ) Poeta de incolis barbaris et de terram gelidam narrat.
δ) Ovidius poeta epistulas Roma scriptitas.
28
ε) Miseriae incolis excruciant.
στ) Epistulas plenis querelarum scriptitatis.
ζ) Incolae de terrae gelidae narrant.
η) Terra Pontica gelidam est.
2. Ο τύπος «terra» της πρώτης προτάσεως του κειµένου είναι:
α) ονοµαστική ενικού. !
β) δοτική ενικού. !
γ) κλητική ενικού. !
δ) αφαιρετική πληθυντικού. !
ε) αφαιρετική ενικού. !
Nα σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο και να δικαιολογήσετε την
επιλογή σας.
3. Nα συµπληρώστε τα κενά µε τις λέξεις που δίδονται µέσα στις παρενθέσεις,
αφού τις µεταφέρετε στον κατάλληλο τύπο, και να δικαιολογήσετε το
πρόσωπο των ρηµάτων ή την πτώση των ουσιαστικών που επιλέξατε. Να
προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηµατικώς αποδεκτές.
α) Poeta adversam fortunam ..................... (deploro)
β) Ovidius de ..................... ...................... (narro, incola)
γ) Ovidius epistulas plenas ............................. scriptitat. (querela)
δ) Curae et ............................. poetam ............................... (miseria, excrucio)
ε) Nos (= εµείς) epistulas ......................... ........................... (Roma, scriptito)
στ) Fortuna adversa, curae et miseriae ........................... ...............................
(incola, excrucio)
ζ) Vos (= εσείς) de .......................... et de ....................... .................................
(incola, narro, terra)
η) Poeta Romam ............................. et ....................... .................................
deplorat. (desidero, adversus, fortuna)
θ) ........................... contra ...................................... repugnamus. (epistula,
iniuria)
ι) Te (= εσένα) .............................. in ....................... .................................
excruciant. (terra, miseria, gelidus)
29
ΜΑΘΗΜΑ ΙΙ LECTIO SECUNDA
ΔΙΔΩ ΚΑΙ ΑΙΝΕΙΑΣ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ - ΑΣΚΗΣΕΩΝ
1. Ερωτήσεις - ασκήσεις ανοικτού τύπου
1. Να βρεθούν τα πρωτόκλιτα κύρια ονόµατα αρσενικού γένους του κειµένου
και να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις στον ενικό αριθµό.
2. Ταξινοµήστε τα ουσιαστικά του κειµένου σε κύρια και προσηγορικά.
3. Να βρείτε τα πρωτόκλιτα θηλυκά ουσιαστικά του κειµένου και να τα
µεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθµού.
4. Να βρείτε τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά του κειµένου και να γράψετε τις
πλάγιες πτώσεις του αριθµού στον οποίο βρίσκονται.
5. Ποιοι σύνδεσµοι απαντούν στο κείµενο; Να αναγνωρίσετε το είδος τους.
6. novam patriam: Να κλιθούν µαζί στις πλάγιες πτώσεις του ενικού και
πληθυντικού αριθµού.
7. Να βάλετε δίπλα στα ουσιαστικά το επίθετο novus στην κατάλληλη πτώση
και στο κατάλληλο γένος:
................................... patria
................................... dolo
................................... pontum
................................... sociis
................................... insidias
8. expugnant, navigat, est: Να κλίνετε την οριστική του ενεστώτα.
9. turbant, renarrat, est: Να γράψετε τους αρχικούς χρόνους των ρηµάτων.
10. Regina Aenean amat.: Να ξαναγραφεί η πρόταση µε το ρήµα στα υπόλοιπα
πρόσωπα της οριστικής του ενεστώτα και αφού γίνει η απαραίτητη
µετατροπή του υποκειµένου.
11. Να τονιστούν οι παρακάτω λέξεις και να δικαιολογηθεί ο τονισµός των
λέξεων:
filius regina patria Anchisae
Italiam Aeneae insidias renarrat
denique expirat
30
12. Να χωριστούν σε συλλαβές οι λέξεις της πρότασης: Graeci Troiam oppugnant
et dolo expugnant.
13. Να βρείτε τους εµπρόθετους προσδιορισµούς του κειµένου και να δηλώσετε
την πτώση µε την οποία συντάσσεται κάθε πρόθεση.
14. In Italiam, ad Italiam: Ποια η σηµασιολογική διαφορά των δυο συντάξεων;
15. Να εντοπίσετε και να καταγράψετε από τις λέξεις του κειµένου:
α) αυτές που έχουν σηµασιολογική και συγχρόνως ετυµολογική αντιστοιχία
µε λέξεις της νέας ελληνικής.
β) αυτές των νέων Ελληνικών που προέρχονται από τη Λατινική µέσω µιας,
νεότερης, ξένης γλώσσας.
γ) τις λατινικές που προέρχονται από τα αρχαία ελληνικά.
16. Να µεταφραστεί στα Λατινικά η παρακάτω πρόταση:
Οι σύµµαχοι διηγούνται στους γιους και στις κόρες την ενέδρα των Ελλήνων.
17. Να µεταφράσετε στα Ελληνικά:
α) Romae et Athenarum gloria et fama magnae sunt.
β) Lingua latina 24 (viginti quattuor) litteras habet.(=έχει) Littera a prima et
z ultima litterarum sunt, sed z non ultima graecarum litterarum est.
2. Aσκήσεις κλειστού (αντικειµενικού) τύπου
Ι. Ασκήσεις του τύπου «Σωστό - Λάθος»
1. Να διαγράψετε το σκέλος που περιέχει το λάθος:
Anchisae είναι ουσιαστικό α΄ ή β΄ κλίσης;
ibi είναι χρονικό ή τοπικό επίρρηµα;
venti είναι γενική ενικού ή ονοµαστική πληθ.;
cum είναι πρόθεση ή σύνδεσµος;
dolo είναι δοτική ή αφαιρετική ενικού;
denique είναι επίρρηµα ή σύνδεσµος;
31
2. Να εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις ανταποκρίνονται στο νόηµα του
κειµένου και να σηµειώσετε την ένδειξη Χ στο οικείο πλαίσιο.
Σωστό Λάθος
α) Aeneas natus Anchisa est. ! !
β) Patria Aeneae Roma est. ! !
γ) Venti Aenean in Italiam portant. ! !
δ) Aeneas novam patriam fundat. ! !
ε) Regina Aenean non amat. ! !
στ) Aeneas in Africa expirat. ! !
ζ) Dido in Italiam navigat. ! !
ΙΙ. Ασκήσεις σύζευξης
1. Να σχηµατίσετε τους ρηµατικούς τύπους που ζητούνται στην τέταρτη στήλη
παίρνοντας τα διάφορα µέρη από τις προηγούµενες.
Fund a t απαρέµφατο ενεστώτα
oppugn a s α΄ πληθ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
Navig a re β΄ πληθ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
Renarr a mus γ΄ πληθ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
Turb a tis β΄ ενικ οριστικής ενεστ. ενεργ. Φωνής
port a nt γ΄ ενικ. οριστικής ενεστ. ενεργ. φωνής
2. Να συνδέσετε τους αριθµούς µε τα γράµµατα. Ένα στοιχείο της Β΄ στήλης
περισσεύει.
Α Β
1) filius α) υποκείµενο
2) patria β) αφαιρετική του οργάνου
3) dolo γ) εµπρόθ. της συνοδείας
4) cum Anchisa δ) εµπρόθ. κίνησης σε τόπο
5) in Africam ε) παράθεση
6) regina στ) αντικείµενο
7) insidias ζ) κατηγορούµενο
η) αφαιρετική του τρόπου
32
3. Να συνδέσετε τις λέξεις της Λατινικής (στήλη Α΄) µε τη σηµασία τους
(στήλη Β΄), γράφοντας δίπλα σε κάθε αριθµό της στήλης Α΄ το αντίστοιχο
γράµµα της στήλης Β΄.
Α Β
1) insidiae α) σύµµαχος
2) socius β) άνεµος
3) ventus γ) καινούργιος
4) porto δ) πεθαίνω
5) novus ε) ιδρύω
6) exspiro στ) διηγούµαι από την αρχή
7) fundo ζ) µεταφέρω
8) renarro η) ενέδρα
θ) ταράζω
4. Να γράψετε δίπλα σε κάθε ερώτηση το γράµµα της αντίστοιχης απάντησης.
Ερώτηση Απάντηση
1) ! Quis (= ποιος) est filius Anchisae? α) Aeneas reginae insidias renarrat.
2) ! Ubi (= πού) Αeneas natus est
(= γεννήθηκε)?
β) Regina exspirat.
3) ! Ubi venti Aenean portant? γ) Dido.
4) ! Quis fundat novam patriam? δ) Patria Aeneae Troia est.
5) ! Quis amat reginam? ε) Aeneas.
6) ! Quis exspirat? στ) Ιn Africam.
7) ! Quis renarrat insidias
Graecorum?
ζ) Aeneas reginam amat.
η) Aeneas cum sociis ad Italiam
navigat.
ΙΙΙ. Ασκήσεις συµπλήρωσης κενών
1. Να συµπληρωθούν τα κενά των λέξεων µε τις σωστές καταλήξεις.
α) Ιlli Troiam dol ...... expugn......
β) Soci...... et nautae ad Italia...... naviga......
γ) Musa miseria...... (πληθ.) non ama......
δ) Nat...... et soci...... (πληθ.) vent...... portant in Afric......
ε) Incol...... nov...... patri...... funda......
33
2. Να συµπληρωθούν οι πίνακες:
Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός
Ον. regina
Γεν.
Δοτ.
Αιτ. insidias
Κλητ.
Αφαιρ. dolo sociis
3. Να συµπληρώσετε τους τύπους της προσωπικής αντωνυµίας:
Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός
Ονοµαστική Αιτιατική Ονοµαστική Αιτιατική
α΄ προσ. ego
β΄ προσ. te
4. Να συµπληρώσετε τους τύπους της δεικτικής αντωνυµίας «ille»:
Aρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο
Ενικός αριθµός
Ονοµ. illa
Γενικ. illius
Δοτικ. illi
Αιτιατ. illam
Αφαιρ. illo
Πληθυντικός αριθµός
Ονοµ. illi
Γενική illarum
Δοτική illis
Αιτιατ. illos
Αφαιρ. illis
34
5. Να βρείτε πώς εκφέρεται ο προσδιορισµός του τόπου στο κείµενο και να
εντάξετε στον παρακάτω πίνακα κάθε περίπτωση, στο είδος που ανήκει:
Πλάγιες πτώσεις Εµπρόθετα Επιρρήµατα
6. Να συµπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα µε τα αντικείµενα του κειµένου:
Αντικείµενο Ρήµα
π.χ. Aenean amat
35
ΜΑΘΗΜΑ III LECTIO TERTIA
Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΜΕΔΑΣ
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ - ΑΣΚΗΣΕΩΝ
1. Ερωτήσεις - ασκήσεις ανοικτού τύπου
1. Nα µεταφέρετε τα δευτερόκλιτα προσηγορικά ονόµατα αρσενικού γένους
του κειµένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθµού.
2. Nα µεταφέρετε τα πρωτόκλιτα προσηγορικά ονόµατα θηλυκού γένους του
κειµένου στην αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθµού.
3. Nα γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των πρωτοκλίτων κυρίων ονοµάτων του
κειµένου.
4. Nα κλίνετε το ουσιαστικό «Ovidius» (βλ. Mάθηµα I).
5. Nα κλιθεί το ουσιαστικό «deus» και στους δύο αριθµούς.
6. Τι γνωρίζετε όσον αφορά το σχηµατισµό της δοτικής και αφαιρετικής
πληθυντικού του ουσιαστικού «filia»;
7. Nα γράψετε τις πλάγιες πτώσεις των δευτεροκλίτων κυρίων ονοµάτων του
κειµένου.
8. Nα γράψετε τη γενική και δοτική του ενικού και του πληθυντικού αριθµού
των προσηγορικών ονοµάτων του κειµένου.
9. Tων ουσιαστικών του κειµένου που ευρίσκονται σε αφαιρετική πτώση να
γραφεί η δοτική και η αιτιατική και των δύο αριθµών.
10. Tων επιθέτων του κειµένου να γραφεί η ίδια πτώση και στα τρία γένη και
στους δύο αριθµούς.
11. Nα µεταφερθούν τα ρήµατα της πρώτης συζυγίας στο αντίστοιχο πρόσωπο
του άλλου αριθµού στην έγκλιση που βρίσκονται.
12. Nα µεταφερθούν τα ρήµατα της δεύτερης συζυγίας στο αντίστοιχο πρόσωπο
του άλλου αριθµού στην έγκλιση που βρίσκονται.
13. Nα ξαναγραφούν οι παρακάτω περίοδοι, αφού µεταφερθούν τα ρήµατα στο
αντίστοιχο πρόσωπο του άλλου αριθµού (στην έγκλιση που βρίσκονται) και
γίνουν οι απαραίτητες τροποποιήσεις ώστε οι νέες προτάσεις να είναι
36
νοηµατικώς αποδεκτές. Nα µη θίξετε τις περιόδους εκείνες που αν
τροποποιηθούν δεν παρέχουν αποδεκτό νόηµα.
α) Cepheus et Cassiope Andromedam filiam habent.
β) Puella superba forma sua est.
γ) Puella cum Nymphis se comparat.
δ) Regia hostia deo placet.
ε) Perseus hasta beluam delet et Andromedam liberat.
στ) Ille filiam ad scopulum adligat.
ζ) Illi puellam vident et stupent.
η) Nos valde gaudemus.
θ) Vos beluam deletis et puellam liberatis.
ι) Puellas vides et forma puellarum stupes.
14. Nα εντοπισθούν και να χαρακτηρισθούν οι οµοιόπτωτοι ονοµατικοί
προσδιορισµοί του κειµένου.
15. Nα δικαιολογήσετε τον συντακτικό ρόλο των τύπων που βρίσκονται σε
αφαιρετική πτώση.
16. Nα δικαιολογήσετε τον συντακτικό ρόλο των τύπων που βρίσκονται σε
δοτική πτώση.
17. Ποια ρήµατα του κειµένου συντάσσονται µε δοτική; Nα δικαιολογήσετε τη
σύνταξή τους.
18. Nα δικαιολογήσετε το πρόσωπο και τον αριθµό των ρηµάτων του κειµένου.
19. Nα εντοπίσετε τις προθέσεις του κειµένου και να προσέξετε τη σύνταξή
τους.
20. Nα εντοπίσετε τους συνδέσµους του κειµένου και να εξηγήσετε τον
συντακτικό τους ρόλο.
21. Nα επιφέρετε τις απαιτούµενες διορθώσεις, ώστε οι προτάσεις που
ακολουθούν να είναι συντακτικώς και νοηµατικώς αποδεκτές:
α) Cepheus et Cassiope filiam habet.
β) Cassiope superba formae suae est.
γ) Cassiope cum Nymphas se comparant.
δ) Neptunus ad ora Aethiopiae urget beluam marinam quae incolas nocet.
ε) Oraculum respondet: regia hostia deo placent.
37
στ) Cepheus Andromedam ad scopulo adligat.
ζ) Perseus calceis pennatos advolas.
η) Ille videt illam et stupet formae puellae.
θ) Perseus belua hasta delet et Andromedam liberas.
ι) Cepheus et incolae Aethiopiae valde gaudet.
22. Nα µεταφέρετε στην αντίστοιχη πτώση ή στο αντίστοιχο πρόσωπο του
άλλου αριθµού τους κλιτούς τύπους των παρακάτω προτάσεων. Nα µη
θίξετε τις προτάσεις εκείνες οι οποίες, αν µετασχηµατισθούν, δεν δίδουν
αποδεκτό νόηµα.
α) Regia hostia deo placet.
β) Neptunus iratus beluam marinam urget, quae incolis nocet.
γ) Beluam hasta delet et puellam liberat.
δ) Ille ad scopulum illam adligat.
ε) Cassiope cum Nymphis se comparat.
στ) Deus beluam marinam ad oram urget.
ζ) Nos advolamus et puellas liberamus.
η) Puellam videt et valde gaudet.
θ) Belua ad puellam se movet.
ι) Ille superbus filia sua est.
23. Nα µεταφρασθούν στα Λατινικά οι προτάσεις:
α) H Aνδροµέδα, κόρη του Kηφέα και της Kασσιόπης, είναι περήφανη για την
οµορφιά της και συγκρίνει τον εαυτό της µε τις Nηρηίδες.
β) Oργισµένος ο Ποσειδών στέλνει στις ακτές της Aιθιοπίας θαλασσινό κήτος,
που αφανίζει τους κατοίκους.
γ) O Περσέας βλέπει την κόρη και θαµπώνεται από την οµορφιά της.
δ) Tο µαντείο απαντά στον Kηφέα: «Βασιλικό σφάγιο αρέσει στους θεούς».
ε) Oι κάτοικοι της Aιθιοπίας έχουν µεγάλη χαρά.
στ) Kαταφθάνει πετώντας ο Περσέας µε τα φτερωτά σανδάλια, σκοτώνει το
κήτος µε το δόρυ και απελευθερώνει την Aνδροµέδα.
ζ) Tο κήτος κατευθύνεται προς την κοπέλα.
38
24. Mε τις οµάδες λέξεων που σας δίνονται να κατασκευάσετε ισάριθµες
αποδεκτές προτάσεις, αφού τοποθετήσετε την κάθε λέξη στον κατάλληλο
τύπο και στην κατάλληλη θέση:
α) Aethiopia, ad, Neptunus, ora, urgeo, belua.
β) Perseus, denique, navigo, Aethiopia, in.
γ) Belua, hasta, Perseus, deleo.
δ) Hostia, Neptunus, placeo, regius.
ε) Calceus, advolo, pennatus, repente, Perseus.
25. Nα εντοπίσετε τις λέξεις του κειµένου που έχουν ετυµολογική σχέση µε
αντίστοιχες λέξεις της Ελληνικής (αρχαίας και νέας). Ποιες από τις λατινικές
λέξεις του κειµένου χρησιµοποιούµε σήµερα στη νέα ελληνική γλώσσα και
µε ποια σηµασία;
26. Nα γίνει συλλαβισµός των λέξεων της πρότασης που ακολουθεί: Cassiope,
superba forma sua, cum Nymphis se comparat.
27. Nα θέσετε το σηµείο της µακρότητας ή της βραχύτητας πάνω από το φωνήεν
της παραλήγουσας των παρακάτω λέξεων και το τονικό σηµείο της οξείας
στην συλλαβή που τονίζεται. Nα δικαιολογήσετε την απάντησή σας:
Cepheus, Cassiope, Andromedam, hostia, placeo, puella, repente, gaudeo.
2. Ερωτήσεις - ασκήσεις κλειστού (αντικειµενικού) τύπου
Ι. Ασκήσεις συµπλήρωσης κενών
1. Nα συµπληρώστε τα κενά επιλέγοντας, από τις λέξεις που δίδονται µέσα στις
παρενθέσεις, τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη µεταφέρετε στον
κατάλληλο τύπο (τα ρήµατα που δίδονται µέσα στις παρενθέσεις να τεθούν
σε χρόνο ενεστώτα). Να προσέξετε ώστε οι προτάσεις να είναι νοηµατικώς
αποδεκτές.
α) Cepheus Andromedam ............................ habet. (filia)
β) Andromeda ............................. et ............................ filia est. (Cepheus, Cassiope)
γ) Cassiope .......................... ....................... sua est. (superba, forma)
δ) Deus iratus Cepheo et ........................... beluam marinam ad ......................
Aethiopiae urget. (ora, Cassiope)
ε) Belua ..................... Aethiopiae ........................... nocet. (marina, incola)
39
στ) Oraculum respondet: .......................... regia ......................... .....................
(hostia, placeo, Neptunus)
ζ) Cepheus ...................... ...................... ad ............................. adligat.
(scopulus, filia, suus)
η) Iniuria et .................... ................. non ................. (deus, placeo, superbia
[= υπεροψία])
θ) Belua ad .............................. se movet, sed (=αλλά) repente Perseus
......................., hasta beluam ........................... et puellam .........................
(advolo, Andromeda, libero, deleo)
ι) Cepheus cum .................................. .......................................... valde
................................. (Aethiopia, incola, gaudeo)
ια) Illi Andromedam ................... et forma puellae ................................ (video,
stupeo)
ιβ) ........................ irati beluam marinam ad oram Aethiopiae ........................
(Deus, urgeo)
ΙΙ. Ερωτήσεις - ασκήσεις της µορφής «Σωστό - Λάθος»
1. Nα εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις είναι συντακτικώς ορθές ή
εσφαλµένες και να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο:
Σωστό Λάθος
α) Regia hostia deis placet. ! !
β) Regiae hostia deis placet. ! !
γ) Regia hostiae deis placet. ! !
δ) Regia hostia deo placet. ! !
ε) Regia hostia deis placent. ! !
στ) Regia hostia deos placet. ! !
ζ) Regia hostia deum placet. ! !
η) Regiae hostiae deis placent. ! !
θ) Regiae hostiae deo placent. ! !
ι) Regias hostias deis placet. ! !
ια) Regia hostias deis placet. ! !
ιβ) Regia hostia deo non placet. ! !
40
2. Nα εξετάσετε αν οι παρακάτω προτάσεις ανταποκρίνονται στο νόηµα του
κειµένου και να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο:
Σωστό Λάθος
α) Perseus adversam fortunam Andromedae deplorat. ! !
β) Andromeda filia Cephei est. ! !
γ) Andromeda superba forma sua est. ! !
δ) Neptunus ad oram Aethiopiae beluam marinam urget. ! !
ε) Venti pontum turbant et Perseum ad oram Aethiopiae
portant. ! !
στ) Oraculum incolis Italiae respondet: «Hostia deis placet.» ! !
ζ) Cepheus et Cassiope filiam non habent. ! !
η) Perseus calceis pennatis advolat, videt Andromedam
et forma puellae stupet. ! !
θ) Andromeda filia Aeneae est. ! !
ι) Andromeda cum Nymphis se comparat. ! !
ια) Cepheus iratus Cassiopen ad scopulum adligat. ! !
ιβ) Perseus beluam delet et Andromedam liberat. ! !
ΙΙΙ. Ερωτήσεις - Ασκήσεις πολλαπλής επιλογής
1. H λέξη «pennatus» σηµαίνει:
α) φτερό. !
β) φτερωτός. !
γ) πένα. !
δ) πτερύγιο. !
ε) πτέρυγα. !
στ) φτερωτό σανδάλι. !
Να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο.
2. Ο τύπος «hostia» του κειµένου είναι:
α) ονοµαστική ενικού. !
β) δοτική ενικού. !
γ) ονοµαστική πληθυντικού. !
δ) κλητική πληθυντικού. !
ε) αφαιρετική ενικού. !
στ) αιτιατική πληθυντικού. !
Να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο.
41
3. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις ευσταθεί συντακτικώς; Nα σηµειώσετε
την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο.
α) Belua puellam se movet. !
β) Belua ad puellam se movent. !
γ) Belua ad puella se movet. !
δ) Beluae ad puellam se movet. !
ε) Beluam ad puellam se movet. !
στ) Beluae ad puella se movet. !
ζ) Beluae ad puellam se movent. !
η) Belua in puella se movet. !
θ) Belua ad puellas se movent. !
ι) Beluae ad puellas se movet. !
IV. Ερωτήσεις - ασκήσεις σύζευξης
1. Nα γράψετε δίπλα σε κάθε ερώτηση το γράµµα της αντίστοιχης απάντησης.
Πέντε από τις περιόδους που καταχωρίζονται στη στήλη των απαντήσεων
δεν ανταποκρίνονται σε αντίστοιχες ερωτήσεις.
Ερωτήσεις Απαντήσεις
1) ! Quid (= τι) oraculum incolis
respondet?
α) Valde stupemus.
2) ! Stupetisne forma puellarum? β) Neptunus.
3) ! Comparatne se Cassiope cum Musis? γ) Valde stupetis.
4) ! Quis (= ποιος) ad oram Aethiopiae
beluam marinam urget?
δ) Regia hostia deo placet.
5) ! Estne Aethiopia terra gelida? ε) Perseus.
6) ! Quis Andromedam liberat? στ) Neptunus iratus turbat pontum.
ζ) Non cum Musis, cum Nymphis
se comparat.
η) Perseus delet beluam.
θ) Non; terra calida (= θερµή)
Aethiopia est.
ι) Terra Pontica est gelida.
ια) Belua nocet incolis.
42
2. Nα αντιστοιχίσετε τις λατινικές λέξεις της Α΄ στήλης µε τις σηµασίες που
δίδονται στη Β΄ στήλη αναγράφοντας µέσα στο πλαίσιο τον αριθµό της
αντίστοιχης λέξης της Α΄ στήλης. Στη Β΄ στήλη υπάρχουν δύο σηµασίες των
οποίων δεν δίδεται η αντίστοιχη λατινική λέξη, την οποία θα πρέπει να
προσθέσετε, ενώ στην Α΄ στήλη υπάρχουν δύο λατινικές λέξεις των οποίων
δεν δίδονται οι αντίστοιχες σηµασίες, τις οποίες επίσης θα πρέπει να
προσθέσετε.
Α Β
1) habeo ! ελευθερώνω
2) comparo ! απαντώ
3) urgeo ! είµαι
4) noceo ! έχω
5) respondeo ! συγκρίνω
6) placeo ! σπρώχνω, στέλνω
7) adligo ! αρέσω
8) moveo ! βλέπω
9) advolo ! δένω (σε κάτι)
10) video ! κινώ
11) stupeo ! σπεύδω, καταφθάνω πετώντας
12) gaudeo ! βλάπτω
13) ....................................... ! .......................................
14) ....................................... ! .......................................
3. Bάσει του κειµένου να αντιστοιχίσετε τις λατινικές λέξεις της A΄ στήλης µε
τους συντακτικούς όρους της Β΄ αναγράφοντας µέσα στο πλαίσιο τον αριθµό
της αντίστοιχης λέξης της Α΄ στήλης. Στη Β΄ στήλη υπάρχουν τέσσερις όροι
των οποίων δεν δίδεται η αντίστοιχη λέξη.
Α Β
1) se ! γενική κτητική
2) marinam ! υποκείµενο
3) hostia ! γενική υποκειµενική
4) deo ! αντικείµενο του ρήµ. «respondet»
5) incolis ! κατηγορηµατικός προσδιορισµός
6) puellae ! γενική αντικειµενική
7) hasta ! επιθετικός προσδιορισµός
! αντικείµενο του ρήµ. «placet»
! κατηγορούµενο
! αφαιρετική του οργάνου
43
! αντικείµενο του ρήµ. «comparat»
4. Nα γράψετε µέσα στο πλαίσιο τον αριθµό της αντίστοιχης λατινικής
περιόδου. Yπάρχουν τέσσερις περίοδοι στα Ελληνικά των οποίων δεν
δίδεται η αντίστοιχη στα Λατινικά.
Α Β
1) Neptunus iratus superbia ! H Kασσιόπη εξαιτίας της αλαζονείας
Cassiopae ad oras Aethiopiae της βλάπτει τους κατοίκους
urget beluam marinam, της Aιθιοπίας.
quae incolis nocet. ! Tο κήτος κατευθύνεται προς
2) Cepheus Andromedam ad την Aνδροµέδα, αλλά η κοπέλα
scopulum adligat et fortunam παραµένει ατάραχη.
adversam deplorat. ! O Ποσειδών θυµωµένος από την
3) Cassiope superbia sua nocet υπεροψία της Kασσιόπης στέλνει στις
incolis Aethiopiae. ακτές της Aιθιοπίας θαλασσινό θεριό
4) Belua ad Andromedam se mo- που αφανίζει τους κατοίκους.
vet, sed puella imperturba- ! O Περσέας καταφθάνει πετώντας µε
ta (= ατάραχη) est. τα φτερωτά του σανδάλια, σκοτώνει
5) Oraculum Cepheo το κήτος και ελευθερώνει
respondet: «regia hostia την Aνδροµέδα.
deis placet». ! O Περσέας ελευθερώνει την κοπέλα
6) Perseus Andromedam και οι κάτοικοι της Aιθιοπίας µαζί µε
liberat et incolae Aethiopiae τον Kηφέα έχουν µεγάλη χαρά.
cum Cepheo et regina ! O Περσέας καταφθάνει πετώντας µε
valde gaudent. τα φτερωτά του σανδάλια, σκοτώνει
7) De Andromeda Euripides, µε το δόρυ το κήτος και ελευθερώνει
poeta tragicus Graecus, την κόρη του Kηφέα.
in tragoedia homonyma ! O Kηφέας δένει την Aνδροµέδα
narrat. πάνω σ’ ένα βράχο και θρηνεί
8) Perseus calceis pennatis για την κακή του τύχη.
advolat, hasta beluam delet ! Για την Aνδροµέδα αφηγείται
et filiam Cephei liberat. ο Eυριπίδης, ο Έλληνας τραγικός
ποιητής, στην οµώνυµη τραγωδία.
! Tο µαντείο απαντά στον Kηφέα:
«Στον θεό αρέσει βασιλικό σφάγιο».
44
! O Περσέας ελευθερώνει
την Aνδροµέδα και οι κάτοικοι
της Aιθιοπίας µαζί µε τον Kηφέα και
τη βασίλισσα έχουν µεγάλη χαρά.
! O Ποσειδών θυµωµένος από την υπερο-
ψία της Kασσιόπης στέλνει στην ακτή
της Aιθιοπίας θαλασσινό κήτος που
αφανίζει τους κατοίκους της χώρας.
! Tο µαντείο απαντά στον Kηφέα:
«Στους θεούς αρέσει βασιλικό
σφάγιο».
3. Συνδυασµός ασκήσεων ανοικτού και κλειστού τύπου
1. Να διορθώσετε τα συντακτικά λάθη και να δικαιολογήσετε τις διορθώσεις σας:
α) Cepheus Andromedam filia habet.
β) Regina, superba formae suae, cum Nymphas se comparat.
γ) Dei irati ad oras Aethiopiae urget beluam, quae incolas nocet.
δ) Oraculum incolas respondet: «regia hostia deis placet.»
ε) «Regia hostia deo placent», oraculum incolis respondent.
στ) Cepheus Andromedam ad scopulo adligat.
ζ) Deus iratus ad oram Aethiopia urgent beluam marinam.
η) Repente Perseus calceos pennatos advolat et puellam liberat.
θ) Perseus hasta belua delet.
ι) Perseus puellam videt et formae suae stupet.
ια) Cepheus et Cassiope valde gaudet.
2. Ο τύπος «forma» της δεύτερης προτάσεως του κειµένου είναι:
α) ονοµαστική ενικού. !
β) δοτική ενικού. !
γ) κλητική ενικού. !
δ) αφαιρετική πληθυντικού. !
ε) αφαιρετική ενικού. !
Να σηµειώσετε την ένδειξη X στο οικείο πλαίσιο και να δικαιολογήσετε την
επιλογή σας.
45
3. Nα συµπληρώστε τα κενά επιλέγοντας από τις λέξεις που δίδονται µέσα στις
παρενθέσεις τη λέξη που κάθε φορά απαιτείται, αφού τη µεταφέρετε στον
κατάλληλο τύπο (τα ρήµατα που δίδονται µέσα στις παρενθέσεις να τεθούν
σε χρόνο ενεστώτα). Nα δικαιολογήσετε την πτώση των ουσιαστικών και το
πρόσωπο των ρηµάτων που επιλέξατε. Να προσέξετε ώστε οι προτάσεις να
είναι νοηµατικώς αποδεκτές.
α) Beluae marinae .......................... Aethiopiae ........................... (noceo,
incola)
β) Oraculum .......................... respondet. (regina)
γ) Nobis forma puellarum ........................... (placeo)
δ) Ille ........................ ......................... (Cepheus, respondeo)
ε) Nos forma puellarum .................................. (stupeo)
στ) Andomeda ...................... .......................... est. (Cepheus, filia)
ζ) Andromeda ....................... placet et Perseus ...................... (Perseus,
Andromeda)
η) Belua ad ......................... se ....................... sed Perseus ..................
beluam delet. (Perseus, hasta, moveo)
θ) Nos cum ....................... Aethiopiae ............................ (incola, gaudeo)
ι) Perseus in ........................... advolat, beluam ....................... et
Andromedam ............... (deleo, libero, Aethiopia)
EXCELLENT1!!!!!
ΑπάντησηΔιαγραφή