ΛΑΤΙΝΙΚΑ:ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ-ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ

ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

1.       ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΡΙΣΕΩΣ                 ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ	ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
ΟΡΙΣΤ.ΕΝΕΣΤΩΤΑ	ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΕΝΕΣΤΩΤΑ
ΟΡΙΣΤ.ΠΡΤ./ΠΡΚ./ΥΠΕΡΣ.	ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΠΡΚ.
ΟΡΙΣΤ.ΜΕΛΛΟΝΤΑ	ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΛΛΟΝΤΑ***
ΟΡΙΣΤ.ΣΥΝΤ.ΜΕΛΛ.	ΕΙΔΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΣΥΝΤ.ΜΕΛΛΟΝΤΑ***

*** Ή χρησιμοποιείται η περίφραση fore/futurum esse + ut + υποτακτική (ενεστώτα/πρτ).Η σύνταξη αυτή είναι αναπόφευκτη όταν το ρήμα δεν έχει μετοχή μέλλοντα (βλ. σχολική γραμματική σελ 167 ).

2.       ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ              ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ 'Η                                                                       ΒΟΥΛΗΥΙΚΗ ΔΕΥ/ΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ	ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
1.ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ                                                                                       2.ΒΟΥΛΗΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ	ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΡΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ:     Α)βουλητική δευ/σα***     Β)τελικό απαρέμφατο ενεστώτα

*** Οι βουλητικές προτάσεις έχουν ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων.

Ως εκ τούτου εκφέρονται με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΕΝΕΣΤΩΤΑ μετά από Αρκτική εξάρτηση και με ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΤ μετά από Ιστορική εξάρτηση.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

α)Από τα ρήματα που δηλώνουν βούληση, προτροπή:

Συντάσσονται  ή με τελικό απαρέμφατο ή  με δευ/σα βουλητική πρόταση:

adhortor/admoneo/edico/iubeo/oro + αιτιατική

impero/persuadeo/praecipio + δοτική

constituo/curo/impetro/paro/sino

β)Συντάσσονται μόνο με βουλητική δευ/σα πρόταση:

incito/moneo/rogo + αιτιατική

provideo

(Η σύνταξη των παραπάνω ρημάτων με τελικό απαρέμφατο είναι σπάνια)

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ	ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
Α)ΟΡΙΣΤΙΚΗ Β)ΔΥΝΗΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ Γ)ΠΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ	ΔΕΥ/ΣΑ ΠΛΑΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΗ ΕΚΦΕΡΟΜΕΝΗ ΜΕ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

Ο χρόνος του ρήματος της Δευ/σας πλάγιας ερωτηματικής καθορίζεται από τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων.

Οι δευ/σες προτάσεις παραμένουν δευ/σες προτάσεις του ίδιου είδους μετατρέποντας την Οριστική σε Υποτακτική. Ο χρόνος του ρήματος καθορίζεται από τους κανόνες της ακολουθίας των χρόνων.

Η μετατροπή των χρόνων στον  Πλάγιο Λόγο

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ	ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
ΟΡΙΣΤ.ΕΝΕΣΤΩΤΑ	ΥΠΟΤ.ΕΝΕΣΤ.(Α.Χ.)    ΥΠΟΤ.ΠΡΤ.    (Ι.Χ.)
ΟΡΙΣΤ.ΠΡΤ	ΥΠΟΤ.ΠΡΤ     (Ι.Χ.)    ΥΠΟΤ.ΠΡΚ     (Α.Χ.)
ΟΡΙΣΤ.ΠΡΚ/ΥΠΕΡΣ.	ΥΠΟΤ.ΠΡΚ (Α.Χ.)    ΥΠΟΤ.ΥΠΕΡΣ.(Ι.Χ.)
ΟΡΙΣΤ.ΜΕΛΛ.	ΥΠΟΤ.ΕΝΕΣΤ. ΕΝΕΡΓΗΤ.ΠΕΡΙΦΡΑΣΤ.ΣΥΖΥΓΙΑΣ (Α.Χ.)    ΥΠΟΤ.ΠΡΤ ΕΝΕΡΓΗΤ.ΠΕΡΙΦΡΑΣΤ.ΣΥΖΥΓΙΑΣ(Ι.Χ.)
ΟΡΙΣΤ.ΣΥΝΤ.ΜΕΛΛ.	ΥΠΟΤ.ΠΡΚ(Α.Χ.) ΥΠΟΤ.ΥΠΕΡΣ.(Ι.Χ.)

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ	ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
ΥΠΟΤ.ΕΝΕΣΤ.	ΥΠΟΤ.ΕΝΕΣΤ.(Α.Χ.)                                            ΥΠΟΤ.ΠΡΤ    (Ι.Χ.)
ΥΠΟΤ.ΜΕΛΛ Ή ΕΝΕΣΤ. Ε.Π.Σ. (ΕΝΕΡΓΗΤ,ΠΕΡΙΦΡΑΣΤ.ΣΥΖΥΓΙΑΣ)	ΥΠΟΤ.ΕΝΕΣΤ.ΕΠΣ(Α.Χ.)                                        ΥΠΟΤ.ΠΡΤ.ΕΠΣ(Ι.Χ.)
ΥΠΟΤ.ΠΡΚ ΥΠΟΤ.ΠΡΤ/ΥΠΕΡΣ.	ΥΠΟΤ.ΠΡΚ(Α.Χ.)                                         ΥΠΟΤ.ΥΠΕΡΣ.(Ι.Χ.)                 ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΠΑΝΤΑ ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΗ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

α)Μπορεί να διατηρηθεί η Οριστική στον Πλάγιο Λόγο. Αυτό οφείλεται στην προσπάθεια του συγγραφέα να δηλώσει γεγονός πραγματικό ή αναμφισβήτητο. Σε αυτή την περίπτωση θεωρείται ότι η πρόταση λειτουργεί ανεξάρτητα από τον πλάγιο λόγο:

π.χ. quo intendit(42), cum poteram (44)  

β)Ο ιστορικός Ενεστώτας λειτουργεί συνήθως ως ιστορικός χρόνος .Μπορεί όμως να λειτουργήσει και ως αρκτικός για να δοθεί αμεσότητα και παραστατικότητα στη διήγηση.

π.χ.Caesar milites adhortatur ut salutem sperent (45).[Το ρήμα adhortatur είναι ιστορικός ενεστώτας και θα μπορούσε να λειτουργήσει, αλλά λειτουργεί ως αρκτικός χρόνος].

ΟΙ ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΓΙΟ ΛΟΓΟ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΝΤΩΝΥΜΙΑ Α'ΠΡΟΣΩΠΟΥ	ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ Γ'ΠΡΟΣΩΠΟΥ (στην ονομαστική ipse)
ΚΤΗΤΙΚΗ Α' ΠΡΟΣΩΠΟΥ meus-a-um	ΚΤΗΤΙΚΗ Γ' ΠΡΟΣΩΠΟΥ suus-a-um
KTHTIKH Α' ΠΡΟΣΩΠΟΥ noster-stra-strum	ΚΤΗΤΙΚΗ Γ' ΠΡΟΣΩΠΟΥ suus-a-um
ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ Β' ΠΡΟΣΩΠΟΥ	Ille-a-ud
KTHTIKH Β' ΠΡΟΣΩΠΟΥ tuus-a-um	Illius (γενική κτητική)
ΚΤΗΤΙΚΗ Β' ΠΡΟΣΩΠΟΥ vester-stra-um	Illorum (γενική κτητική)
ΔΕΙΚΤΙΚΗ hic-haec-hoc/iste-a-ud	Ille-a-ud/is-ea-id

ΕΥΘΥΣ	Ego	Nos	Mei Nostri	Mihi Nobis	Me Nos	Meus Noster
ΠΛΑΓΙΟΣ	ipse	ipsi	Sui/ ipsius	Sibi / ipsi ipsis	Se/ ipsum ipsos	Suus
ΕΥΘΥΣ	tu	vos	tui vestri	tihi vobis	Te vos	tuus vester
ΠΛΑΓΙΟΣ	Ille/is	Illi/ei	Illius illorum	Illi/(ei) Illis/(eis)	Illum/(eum) Illos/(eos)	Illius illorum

	ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
ΕΥΘΥΣ:Nunc= τώρα                              ΠΛΑΓΙΟΣ:tunc=τότε
Ε:Hodie=σήμερα                             Π:eo die/illo die=εκείνη τη μέρα
Ε:Cras =αύριο                              Π:postero die/postridie
Ε:Heri =χθες  Π:pridie
Ε:Hic =εδώ      Π:ibi/illic Ε:Hoc loco σε αυτό τον τόπο                                   Π:illo/eo loco

ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΗ ΕΛΞΗ

ΚΕΦ.	ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ	ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ	ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
31	Cupiditate pugnandi	ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΗ ΕΛΞΗ, ΓΙΑΤΙ ΤΟ pugno ΕΙΝΑΙ ΑΜΕΤΑΒΑΤΟ ΡΗΜΑ
32	Ad intuendum	Δε γίνεται γιατί δεν έχουμε αντικείμενο. Αν, όμως, εννοήσουμε αντικείμενο imagines,γίνεται ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΗ ΕΛΞΗ	Ad imagines intuendas
32	Ad imitandum	Ισχύει το ίδιο όπως στο προηγούμενο παράδειγμα	Ad imagines imitandas
32	Cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam	ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΓΕΡΟΥΝΔ.ΕΛΞΗ	Cupidus bene gerendae et administrandae rei publicae
32	Colendo et cogitando homines excellentes	ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΗ ΕΛΞΗ	Colendis et cogitandis hominibus excellentibus
32	Laudem et honestatem solum expetendo	ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ Γ.Ε.	Laude et honestate solum expetenda/expetendis
32	Esse ducendo	Δεν γίνεται έλξη, γιατί το αντικείμενο είναι απαρέμφατο
33	Longa mora standi	Δεν γίνεται έλξη, γιατί το sto είναι αμετάβατο
42	Coniurationem nascentem non credendo	Δεν γίνεται έλξη, γιατί το credo συντάσσεται με δοτική
49	De interficiendo Caesarem	ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΗ ΕΛΞΗ	De interficiendo Caesare
49	Ungues resecandi causa	ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΗ ΕΛΞΗ	Unguium resecandorum causa
49	Ad eam obiurgandum	ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΗ ΕΛΞΗ	Ad eam obiurgandam

ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ***

1.       ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

2.       ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ -ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

3.       ΣΠΥΠΙΝΟ ΣΕ -um

4.       ad + αιτιατική γερουνδίου

5.       γενική γερουνδίου + causa/gratia

***Στους τρόπους απόδοσης 4,5 όπου υπάρχει εμπρόθετος τύπος γερουνδίου με αντικείμενο σε αιτιατική πρέπει να γίνει μετατροπή της ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ(ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ) σε ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ(ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ), δηλαδή να γίνει Υποχρεωτική Γερουνδιακή Έλξη.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ:

Κ.31   in

certamen ruit

1.       ut certaret

2.       qui certaret

3.       certatum

4.       ad certandum

5.       certandi causa/gratia

Κ.32                                                                                        Κ.32

ad intuendum (ad + αιτιατική γερουνδίου)                 ad imitandum (ad + αιτ.γερουνδίου)

1.       ut intueremur                                                 1. ut imitaremur

2.       quas intueremur                                            2. quas imitaremur

3.       intuitum                                                           3. imitatum

4.       intuendi causa/gratia                                   4. imitandi causa/ gratia

Και στις δύο περιπτώσεις δεν γίνεται γερουνδιακή έλξη. Είναι, όμως,  δυνατόν να ζητηθεί να προσθέσουμε το imagines ως αντικείμενο στα (ανήκοντα σε μεταβατικά και συντασσόμενα με αιτιατική ρήματα) γερούνδια imitandum και intuendum . Τότε η γερουνδιακή έλξη είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ:

-ad intuendas imagines -ad imitandas imagines -imaginum intuendarum causa/gratia -imaginum imitandarum causa/gratia

ΑΣΚΗΣΗ:

Κ.34 salutatum

         captum

        admiratum

K.36 spectandum

        ut eo uteretur

K.40 ut ...iudicaretur

K.41 ut consequaris (εννοείται αντικείμενο id)

K.49 unqium resecandorum causa (Εδώ έχει γίνει η γερουνδιακή έλξη.Η Ενεργητική σύνταξη έχει ως εξής: unques/-is resecandi causa)

K.49 ad eam obiurgandam (Εδώ έχει γίνει η γερουνδιακή έλξη.Η Ενεργητική σύνταξη έχει ως εξής:ad eam obiurgandum)